Հայանուն Վարպետորդիները

Մեթր Պարգև Դաւիթեան, Լուսաբաց, Թորոնթօ, 14 Յուլիս 2018

Սովետական կարգերու տակ ճարպիկ և վարպետորդի հայաստանցիներուն "մարիֆէթ"–ները գոց շուկայի մէջ միայն կը  կիրարկուէին, որովհետեւ պետութեան թաթը կ'արգիլէր անոնց, որ մեծ և աչքառու կողոպուտներով հարստանան։ Սակայն այդպիսիներէն ոմանք համայնավար քատրային շարքերուն մէջ մտնելով և իրենց վարպետութիւնը հոն կիրարկելով՝ կ'ապահովէին հանգիստ կեանք և " խավիարաշատ" սեղան։ Անշուշտ քիչեր միայն վարպետորդի կ'ըլլան, և անոնց ամէն ինչի երկարող ձեռքերը կապելու համար է որ երբեմն բռնատիրութեան մեղադրանքով կ'ամբաստանուին խեղճն ու տկարը պաշտպանող պետական վարչակարգերը։

Ահա թէ ինչպէ՛ս կարելի է բացատրել կողոպուտի այն քաղաքականութիւնը, որ կիրարկուեցաւ անոնց կողմէ , երբ փլաւ սովետական վարչակարգը որուն փլուզումին պատճառ դարձած էին ներսէն զինք քանդող այդպիսիները։ Այլապէս, եթէ համայնավարութիւնն էր մեղաւորը, ապա ինչպէ՞ս կ'ըլլայ, որ հսկայ Ամերիկան տնտեսապէս դէպի երկրորդ դիրք մղող համայնավար Չինաստանը կարմիր դրօշը պարզած կը քալէ դէպի այն բարձր պատուանդանը, որուն վրայ բարձրանալով պիտի դառնայ կամ արդէն դարձած է տնտեսական աշխարհի յառաջատար առաջնորդը։

Մեթր Պարգև Դաւիթեան, Լուսաբաց, Թորոնթօ, 14 Յուլիս 2018

Սովետական կարգերու տակ ճարպիկ և վարպետորդի հայաստանցիներուն "մարիֆէթ"–ները գոց շուկայի մէջ միայն կը  կիրարկուէին, որովհետեւ պետութեան թաթը կ'արգիլէր անոնց, որ մեծ և աչքառու կողոպուտներով հարստանան։ Սակայն այդպիսիներէն ոմանք համայնավար քատրային շարքերուն մէջ մտնելով և իրենց վարպետութիւնը հոն կիրարկելով՝ կ'ապահովէին հանգիստ կեանք և " խավիարաշատ" սեղան։ Անշուշտ քիչեր միայն վարպետորդի կ'ըլլան, և անոնց ամէն ինչի երկարող ձեռքերը կապելու համար է որ երբեմն բռնատիրութեան մեղադրանքով կ'ամբաստանուին խեղճն ու տկարը պաշտպանող պետական վարչակարգերը։

Ահա թէ ինչպէ՛ս կարելի է բացատրել կողոպուտի այն քաղաքականութիւնը, որ կիրարկուեցաւ անոնց կողմէ , երբ փլաւ սովետական վարչակարգը որուն փլուզումին պատճառ դարձած էին ներսէն զինք քանդող այդպիսիները։ Այլապէս, եթէ համայնավարութիւնն էր մեղաւորը, ապա ինչպէ՞ս կ'ըլլայ, որ հսկայ Ամերիկան տնտեսապէս դէպի երկրորդ դիրք մղող համայնավար Չինաստանը կարմիր դրօշը պարզած կը քալէ դէպի այն բարձր պատուանդանը, որուն վրայ բարձրանալով պիտի դառնայ կամ արդէն դարձած է տնտեսական աշխարհի յառաջատար առաջնորդը։

Ուրեմն, թող մեզմէ շատեր սփիւռքի մէջ, որ անգիտակցաբար կամ անցեալի միտք  լուացող փրոփականտային ենթարկուելով կը շարունակեն մեղադրել նախկին սովետական կարգերը ամէն անգամ որ խօսուի ամօթալի կիրարկում մը կատարուած դէպքի մը մասին Հայաստանի մէջ, ճշմարտութեան դիմեն և ընդունին,  որ սովետական կարգերէն դուրս, անկէ առաջ և անկէ վերջ, եղած են և պիտի ըլլան վարպետորդի և ճարպիկ հայեր, որոնք շարունակ ամէն սրբութիւն և արժէք ոտնակոխելու և անտեսելու պատրաստ են և յօժար՝ զարտուղի միջոցներով քալելու դէպի հոն ուր կը կոչեն  "ի վերին Երուսաղէմ"…… ։

Շատ մը նախկին հայաստանցի համայնավարներ սովետական կարգերու փլուզումէն ետք, անամօթաբար դարձան ռեկընեան  (Reaganism) և թաչըրեան (Thatcherism) մտքի թունդ ջատագովներ և եղան հայրենի հարստութիւնը իրենց միջև բաժնող բաժնետէրեր։ Նողկանքով կը յիշեմ նախկին նախագահ Լեւոն Տէր Պետրոսեանի հայրենի թերթի մը տուած իր հարձազրոյցը անկախութենէն  քանի մը տարի վերջ, ուր ան կը փառաբանէր իրենց տնտեսական քաղաքականութեամբ միջակ դասակարգը աղքատացնող Ամերիկայի նախագահ Ռանըլտ Րեկընը և Անգլիոյ վարչապետ Մարկրըթ Թաչըրը։ Իր շուրջինները և յաջորդները եղան "օլիկարգ" կոչուող մեծահարուստներ,  որոնք ժողովուրդը աղքատացնելով անոր զուլումին և արտագաղթին պատճառ դարձան։

Քսանհինգ տարիներու վրայ երկարող մեր ազատ ու անկախ Հայաստանի իշխանութիւնը տեղ մը հայրենասիրութիւն ծախելով, հերոսներ մեծարելով և առատօրէն մետալներ բաժնելով, ուրիշ տեղ ալ Հայրենի գանձը սեփականացնելով, անձնական հաշիւներ հետապնդելով և անսահման հարստութիւն դիզելով՝ դարձաւ այնքա՜ն ինքնավստահ և գոռոզ, որ սահմանադրութիւն սարքե և օրէնսդիր մարմիններ ու դատական մարմիններ իրեն ենթարկեց։ Նոյնիսկ սփիւռքի մէջ վնասը պակաս չեղաւ անոնց, որոնք մեր դրսի "օլիկարգ"ներուն օրինակ տուին իրենց նիւթականը կարեւորող գործելակերպով առաջնորդուելու՝  բարեգործականը դարձնելով  չարագործական, և պատճառ դառնալով ազգային դպրոցներու փակման սփիւռքի տարածքին։

Հայաստանի "թաւշեայ յեղափոխութիւնը" բացայայտեց ցաւալի իրականութիւններ, որոնց տեղեակ չէինք, սակայն կասկածելով կը զգայինք, թէ սխալ բաներ կը պատահէին այնտեղ։ Հիմա գիտենք թէ ինչպէ՛ս "հերոս" մը մանուկներու ուղղուած սնունդով իր գիշատիչ անասունները կը կերակրէր, և թէ ինչպէ՛ս "Հայաստան" Համահայկական Հիմնադրամի տնօրէնը նուիրատուներու դրամը բախտախաղով կը մսխէր:

Հոն՝ Հայաստանի մէջ, ժողովուրդը Փաշինեանի մը հետ քալելով անոր հեղինակութիւն տուաւ շրջելու անարդարութեամբ ընթացող գոյավիճակը,  որուն հետ գործակից էին բարձր աթոռներու վրայ նստած մեր հոգեւորական թէ աշխարհական պատասխանատու կողմերը։ Միամտութիւնը չունինք հաւատալու որ միայն մեր մէջ կը պատահին նման անարդարութիւններ կամ մսխումներ, սակայն և այնպէս, մահէն յարութիւն առած մեր ազգին մէջ ներելի չէ մահի չափ ցաւալի դաւեր սարքել և անփութութիւն խաղալ։

Վերջերս բարեկամ մը ինծի տեսաերիզ մը ղրկած էր, որուն մէջ Տիգրան Ոսկերիչեան արուստասէր անձը մեր պատմութիւնը լաւապէս ուսումնասիրելէ ետք՝ կը յանձնարարէր մենք զմեզ Հայ չկոչել այլ կոչել Արմեն, որովհետեւ Հայկ նահապետ Բաբելոնէն Հայաստան գալով՝ իր հետ բերած էր "Խայ" կոչեցեալ սեմական ցեղախումբ մը, որ արմէններու երկրին մէջ հաստատուելով՝ Արմեն անունը փոխարինուած էր Հայ անունով։ Հետաքրքրական նիւթ մըն էր, որ կը բացատրէր, թէ ինչու՞ ամբողջ աշխարհ մեզ կը ճանչնայ Արմեն և Արմենիա անունով ու միայն մենք զմեզ կը կոչենք Հայ և Հայաստան։

Այդ մարդուն ըսածը գուցէ հասկնալի կը դարձնէ հայանուն վարպետորդիներու ներկայութիւնը Հայաստանի մէջ։