Հ. Մոսկոֆեան՝ Հարցազրոյցներ և Տեղեկութիւններ

 

 

 

Լիբանանահայ գործարարների համախմբման եւ հայ ոսկերիչների միության նախաձեռնությամբ, Սփյուռքի “մայրաքաղաք” Բեյրութ այցելեց հայ ոսկերիչների միջազգային միության (AJA) Նախագահ Գագիկ Գևորգյանը։ Ռուսաստանի ամենամեծ «Էստետ» ոսկերչական հաստատության հիմնադիրն ու սեփականատերը, իր «Էյ-Ջի-Էյ»-ի (AJA) նախագահ ընտրվելու առաջին օրից՝ ձեռնարկել էր “լճացած” կազմակերպությունը աշխուժացնելու, Սփյուռքում թե հայրենիքում, հնագույն արհեստ-արվեստը զարգացնելու ու միջազգային ցուցահանդեսներու միացյալ եւ հզոր ներկայութեամբ հանդես գալու հայրենասիրական բազմաթիվ ծրագրերով։

Օգոստոսի 10-ին ժամանելով Բեյրութ, Նախագահ Գագիկ Գևորգյան ու պատվիրակությունը ջերմորեն ընդունվեցին Լիբանանահայ Գործարարների Համախմբման նախագահ Նազարեթ Սաբունջյանի եւ գործադիր վարչութեան անդամների, AJA -ի Լիբանանի ղեկավարության կողմից։

Այս միջազգային հայկական կազմակերպության փոխ-նախագահն է Պերճ Աբաջյանը, քարտուղարը՝ Հովեր Շնորհոքյանը, գործադիր վարչութեան անդամներ՝ Նազարեթ Սաբունջյանը եւ Հարրի Գազանջյանը։ Իսկ Լիբանանի AJA-ի անդամներ՝ Լորանս Թյուֆենկջյանը, Հակոբ Տագեսյանը, Պետիկ Սաբունջյանը, Հակոբ Միսիրյանը, Վազգեն Հատիտյանը, իսկ Ալեքս Ֆեթթալը, Գրիգոր Եսայանը եւ Ռոնի Մալջյանը (որոնք Նախագահ Գագիկ Գևորգյանի այցելության օրերին աշխատանքով բացակայում էին Բեյրութից) կարեւոր աշխատանքներ էին կատարել հայ ոսկերիչների միջազգային միությունը կազմակերպելու եւ արժանի բարձրունքի վրա պահելու համար…։

Գործարար հանդիպումների հետ, Գագիկ Գևորգյանը այցելեց Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս Արամ Ա. Վեհափառ հայրապետին, Անթիլիասի մայրավանքում։ Երկժամյա հանդիպման ընթացքում քննարկվեցին հայապահպանման եւ արտագաղթի կասեցման, աշխատանքային տեղեր ապահովումը ոսկերչության միջոցով։ Ինչպէս նաեւ հայ մշակույթի եւ հայ լեզվի զարգացմանը՝ AJA-ի շնորհիվ, հայ վարպետների ու ոսկերչական հաստատությունների միասին հաղորդակցվելու գործընթացներում։

Նախագահ Գագիկ Գևորգյանին ընդունեց նաեւ Լիբանանում Հ.Հ. Արտակարգ եւ Լիազոր Դեսպան Աշոտ Քոչարյանը, որն հաջողություն մաղթեց այս կարեւոր կազմակերպության առաքելությունը, մանավանդ որ առաջիկա Սեպտեմբերին՝ Հայաստանի Հանրապետության Հիմնադրության 20-ամեակի օրերին, քաղաքամայր Երեւանում տեղի է ունենալու ոսկերչության միջազգային ցուցահանդես, Սփյուռքից և արտասահմանից բազմաթիվ մասնակիցներով։

Հինգշաբթի, 11 Օգոստոսի 2011թ-ի երեկոյան, «Ռոյալ» հյուրանոցի շքեղ դահլիճում տեղի ունեցավ ճաշկերույթ՝ ի պատիվ հայ ոսկերիչների միջազգային միության Նախագահ Գագիկ Գևորգյանի։ Ներկա էին Լիբանանահայ գործարարների համախմբման ղեկավարությունը, գործադիր վարչության անդամները, AJA-ի պատվիրակությունը, ազգային դեմքեր, զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցիչներ։

Ռուսաստանից ժամանած հայ պատվավոր հյուրին ու ներկաներին ողջունեց Նազարեթ Սաբունջյանը, հույս հայտնելով թե այս այցելությունը սկիզբ կլինի ավելի մեծ ծրագիրների իրագործմանը, ի փառս Սփյուռքին և հայրենիքին։ Ապա, ելույթ ունեցաւ Գագիկ Գևորգյանը, որ նշեց թե, աշխարհի բնակչության շուրջ 1 տոկոսը կազմող հայությունը այսօր արտադրում է մեր երկրագնդի ոսկերչական արտադրանքի 5 տոկոսը…։ Նա կարևորեց այս հնագույն, “հայկական” արհեստ-արվեստի դերը հայապահպանման, հայ ժողովրդի գոյատևման դարավոր պայքարում, որն շարունակվում է մինչև այսօր։

Նախագահ Գագիկ Գևորգյանը իր հիացմունքը հայտնեց նաև լիբանանահայության հայապահպանման մեծ գոյապայքարի հանդեպ, առանձնապես նշելով իր գործընկերների կազմակերպվածությունը, հայրենասիրությունը, հյուրընկալությունը, նա խոստացավ իր բոլոր միջոցները տրամադրել հայ ոսկերիչների միջազգային միությունը հասցնելու աշխարհի ամենաբարձր կազմակերպությունների մակարդակին՝ բոլորին ցույց տալու հայ ժողովրդի պատմությունն ու մշակույթը, ներդրումը մարդկային քաղաքականության մեջ։
Բուռն ծափահարություններով ընդունվելով ներկա ընտրանիի կողմից՝ ճաշկերույթը մինչև ուշ գիշեր շարունակվեց, փոխադարձ զրույցի եւ մտքերի փոխանակման հաճելի մթնոլորտում։

12 Օգոստոսին, շարունակելով իր գործնական հանդիպումները, միաժամանակ հարցազրույցներ տալով լիբանանահայ հեռուստատեսութեանը, Գագիկ Գևորգյանը հրաժեշտ տվեց Բեյրութին, մեկնելով Երևան ու Մոսկվա։

Բեյրութ, 15 Օգոստոս 2011

«Կիլիկիա» պարախումբի ղեկավար եւ պարուսոյց՝ 1989թ-էն Լիբանանի Համազգայինի «Գայանէ» պարի դպրոցի աշակերտ եւ 1992թ-ին «Քնար» պարախումբի մենակատար՝ հայրենի արուեստի մասնագէտ Ֆելիքս Յարութիւնեանի ղեկավարութեամբ՝ Լիբանանահայ արուեստագէտ Գօգօ Քէլէշեանի նուաճումները պարարուեստի աշխարհին մէջ անհամար են…՝ Փայլող "աստղ" Պաալպաքի, Ճիպէյլի, Պէյթըտտինի միջազգային ֆեսթիվալներուն, նաեւ "Ռահպանի" (հիմնադրուած հռչակաւոր Ռահպանի եղբայրներու կողմէ) երգ ու պարի խումբին հետ շրջած է ամբողջ արաբական աշխարհն ու Միջին Արեւելքը՝ 2004թ-էն սկսեալ՝ 2005թ-ին, գլխաւոր մենակատարը պարային տեսարաններու մէջ՝ Սապպաղ եղբայրներու կողմէ բեմադրուած՝ «Չէ Կեւարա» երաժշտախառն թատրոնին՝ Գօգօ Քէլէշեան ելոյթ ունեցած է, արբանեակային հեռասփռմամբ, LBC, NBC, FUTURE, եւ այլ հեռատեսիլի կայաններու զանազան ծրագիրներէն։
 

2005թ-ին «Կիլիկիա» պարախումբը հիմնադրած է եւ անոր ընդմէջէն իր մասնակցութիւնը կը բերէ զանազան հանդիսութիւններու, արուեստի թէ ազգային ուրախ իրադարձութիւններու մէջ, նաեւ, ուսումնասիրելով արաբ թէ օտար, կովկասեան պարերն ու աւանդոյթները՝ զանազան բեմերէն ներկայացնելով զանոնք, արժանանալով բոլորին հիացմունքին եւ գնահատանքին։ Վրացական «Սուքիշվիլլի» պարարուեստի դպրոցի հանրաճանաչ ղեկավարներ Նինօ եւ Իլիքօ Սուքիշվիլլիները՝ Գօգօ Քէլէշեանը պարգեւատրած են յատուկ վկայականով, որպէս կովկասեան ժողովուրդներու պարարուեստը ներկայացնող "դեսպան"։

-"Նպատակս է հայկական պարը ուրիշ մակարդակի վրայ բարձրացնել տարբեր տեսակի ժողովրդային ու հայկական պարարուեստի դպրոցները կապակցելով։ Պէտք է հայկական պարը միշտ վերելքի վրայ պահել, որովհետեւ ազգի ինքնութիւնը կը ներկայացնէ։ Պէտք է այս առիթով յիշել հայ պարարուեստի դպրոցի լաւագոյն մենակատարներ՝ Ռուդիկ Կոջոյեանն ու Ռաշիտ Կարապետեանը, որոնք Խ. Միութեան օրոք կարողացան պարարուեստի միջոցով հայ ժողովուրդը ներկայացնել ամէնուրեք", պատմեց Գօգօ Քէլէշեան։

Նորանոր ծրագիրներ ու յաջողութեան եւ նուաճումներու իրագործման ճանապարհին, ակամայ հրաժեշտ կու տանք Լիբանանի պարարուեստի աշխարհի փայլուն "աստղ"-ին դարձեալ հանդիպելու ակնկալիքով։

Պէյրութ, 8 Օգոստոս 2011

Հրց.- Հայ, այժմ Գանատայի քաղաքացի, երաժիշտ եւ արուեստագէտ, երգիչ՝ կրնա՞ս որոշ տեղեկութիւններ տալ մեր ընթերցողներուն գործունէութեանդ ու կեանքիդ մասին։

Պատ.- Ծանօթանանք. Գեւորգ Արթինեան, ծնունդով լիբանանցի եմ, 25 տարեկան, շուրջ տասնամեակէ մը ի վեր կը բնակիմ Գանատա։ Որոշ սկզբնական դժուարութիւններէ ետք, ՙՆոր Սերունդ՚  նուագախումբը կազմեցինք Մոնթրէալի մէջ։ 4 տարի ելոյթներէ ետք, այժմ 5 տարիներէ ի վեր կ՚աշխատիմ Ճօրճ Տեփրէճեանին հետ, երաժշտական բնագաւառին մէջ։ Ինք կը յօրինէ երգերս ու երաժշտութիւնը, երգեհոնահարս է։ Կ՚երգեմ արեւմտահաերէնով, արեւելահայերէնով, անգլերէն (ՙՕլտիզ՚ առաւելաբար), ռուսերէն, արաբերէն, սպաներէն, եբրայերէն։ Բազմաթիւ ազգութիւններու ուրախ եւ այլ հանդիսութիւններու ընթացքին երգած եմ վերոյիշեալ լեզուներով ու երաժշտութեամբ։
 
Հրց.- Լիբանան այցելութեանդ պատճառները որո՞նք են։

Պատ.- Աշխատանքէ դուրս ժողովուրդի հետ ծանօթացում։ Պուրճ Համուտ ծնած եմ, կը ցանկամ աւելի մօտիկէն ճանչնալ Լիբանանի հայերը, վայելել անոնց քաջալերանքն ու նեցուկը։ Տէր Մեքոնեան հանդիսասրահին մէջ ալ համերգ տուինք, ՚Լը Ուայօմ՚ ճաշարանին մէջ ալ պարահանդէս ունեցանք ու շնորհակալ եմ որ զգացինք այս հերոս գաղութին քաջալերանքն ու սէրը մեր երաժշտութեան հանդէպ, ջերմ եւ հիւրընկալ մթնոլորտի մէջ։

Հրց.- Այսօր արեւմտահայերէնով երգող քիչ երգիչներ կան։ Արդեօք կապեր հաստատա՞ծ էք Մայր Հայրենիքի դասական թէ ժողովրդական, էսթրատային երաժշտութեան արհեստավարժ շրջանակներուն հետ։

Պատ.- Հայաստան բոլոր հայերուն կեդրոնն է։ Եթէ կ՚ուզես ճանչցուիլ բոլոր աշխարհի հայութեան՝ Մայր Հայրենիքի միջոցով կ՚ըլլայ։ Ես այս իրականութեան հաւատացողներէն եմ։ Իմ երգերուս երաժշտութիւնն ու բառերը գրելու համար այդ առիթը չեմ ունեած դժբախտասար։ Բայց յուսամ մօտ ժամանաըներս այդ ցանկութիւնն ալ կ՚իրականայ։

Հրց.- Տարիներէ ի վեր կ՚ապրիս Մոնթրէալ, ուր ձուլման անխնայ գործընթացը կը շարունակուի, կը հաստատե՞ս թէ հայ երգն ու երաժշտութիւնը հայապահպանման գլխաւոր գործօններէն են։

Պատ.- Այո՛, հայ երաժշտութիւնը շատ կարեւոր դեր կը խաղայ հայապահպանման պայքարին մէջ։ Ամէն մարդ ազատ է իր կեանքի ընկերն ու ընկերուհին ընտրելու (հայ թէ օտար)։ Դժբախտաբար Մոնթրէալի մէջ հարսանիքներուն, ուր ելոյթ կ՚ունենանք, կէսէն աւելին խառն ամուսնութիւններ են։ Եթէ այսպէս շարունակուի՝ չեմ գիտեր թէ հայ երաժշտութիւն գոյութիւն պիտի ունենա՞յ արդեօք 50 տարի ետք…։

Գալով Ամերիկայի միւս հայկական գաղթօճախներուն հետ մեր համագործակցութեան մասին՝ վերջերս պայմանագիր կնքեցինք ՙԱրմինիըն Հերիթէճ Քրուզ՚ին հետ՚  որ նաւային շրջապտոյտներ կազմակերպող հայ աւանդական կազմակերպութիւն մըն է։ Աշխարհի բազմաթիւ երկիրներէն մասնակից նշանաւոր հայերու քարիպեան նաւարկութիւն մըն է, ուր շաբաթ մը ամբողջ անոնց պիտի հրամցնենք հայկական երգն ու երաժշտութիւնը։

Հրց.- Ի՞նչ է խօսքդ ու պատգամդ ուղղուած մեր ընթերցողներուն։

Պատ.- Շնորհակալ եմ բոլոր անոնց որոնք գրկաբաց ընդունեցին զիս այստեղ։ Միայն իրենց քաջալերանքով է որ հայ արուեստագէտները պիտի մնան, ծաղկին, ստեղծագործեն ապագայ սերունդներուն համար։

Հարցազրոյցը վարեց՝ Համօ Մոսկոֆեան
Մոնթրէալ – Պէյրութ (Հեռախօսով), 26 Օգոստոս 2011