Keghart 
Ներկայ էին Ֆրանսայի Հայոց Թեմակալ Առաջնորդ՝ Նորվան Արք. Զաքարեան, Սեւրի Սամուէլ-Մուրատ վարժարանի տնօրէն, Վենետիկի Մխիթարեան միաբան Հ. Յարութիւն Վրդ. Պզտիկեան, Հայաստանի դեսպանորդ՝ Աշոտ Ալեքսանեան, CCAF-ի համանախագահ՝ Արա Թորանեան, Հայ Նախկին Ռազմիկներու Միութեան նախագահ Անթուան Պաղտիկեան, Թեմական Խորհուրդի ատենապետ՝ Փաթրիս Ճոլոլեան, լրագրողներ եւ Հայկական Դիտարանի բարեկամներու կոկիկ բազմութիւն մը:
Առաջին խօսք առնողը եղաւ Հայկական Դիտարանի համահիմնադիրը: Ան սկիզբէն ընդգծեց, որ այլեւս ժամանակը եկած է ազգովին կեցուածք փոխելու: “Փոխանակ՝ սպասելու եւ հակազդելու դէպքերուն, պէտք է սորվինք կանխել զանոնք” ըսաւ ան: Այդ ուղղութեամբ, հակիրճ պատմականը ընելով 2009ին իրենց կողմէ հիմնուած Դիտարանին, ըսաւ թէ Թուրքիա-Հայաստան համաձայնագրին, Արցախի հարցին, Հայաստանի մէջ կաշառակերութեան նիւթերուն շուրջ տեղեկագրութիւններ պատրաստած, նաեւ Ֆրանսայի հայկական դպրոցներու հաշուեքննութեան մը ծրագիրը մշակած են: Ըսաւ նաեւ, թէ ուսումնասիրած են Ֆրանքեւհայկական խորհուրդի (CFA) ծրագիրը եւ գաղափարը դրական գտնելով հանդերձ ըրած են որոշ դիտողութիւններ: Դիտարանը հետեւած է նաեւ Հայց. Եկեղեցւոյ զարգացումներուն եւ կը փափաքի, որ նման վիճարկում մըն ալ կազմակերպուի այդ նիւթին նուիրուած:
Ապա խօսք առաւ Դաւիթ Գրիգորեան, որ նախքան արտայայտուիլը իր մասնագիտութեան ոլորտէն ներս, ներկայացուց իրենց խորհրդակցական խմբակը՝ PFA-ն: Ան ըսաւ, թէ անոր վարչական կեդրոնը Ուաշինկթըն գտնուելով հանդերձ, կարելի է զայն համարել «հայաստանակենտրոն» կառոյց, իր իսկ բացատրութեամբ: Անոր մաս կը կազմեն Հայաստանէն թէ Սփիւռքէն աւելի քան 60 մասնագէտներ: Հիմնուած է 2007ին, սակայն իր մկրտութիւնը ստացած է 2008 Մարտի հայաստանեան ծանօթ դէպքերէն վերջ: PFA շատ կարեւոր, լուրջ տեղեկագրութիւններ պատրաստած է Հայաստանի 2008ի նախագահական ընտրութիւններուն, 2008ի ֆինանսական տագնապին Հայաստանի վրայ ունեցած ազդեցութիւններուն, Երեւանի քաղաքապետական ընտրութիւններուն, անկախութենէն ի վեր՝ Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւններուն եւ Հայաստանի բնապահական հարցերուն նուիրուած: PFA-ի տեղակագրութիւնները կարելի է կարդալ՝ www.pf-armenia.org. կայքէջին վրայ:
Ապա Ռ. Այտապիրեան կրկին խօսք առնելով դիտել տուաւ, որ Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւնները միշտ եղած են անորոշ: Նախ երգիծանքով նշեց թէ ինք ալ՝ ինքզինք «սփիւռքակեդրոն» կը նկատէ: Ապա վերլուծելով այդ անորոշութեան պատճառները, ըսաւ թէ Սփիւռքը՝ Ղարաբաղեան շարժման օրերուն իր ամբողջ ուշադրութիւնը կեդրոնացուց այդ պայքարին վրայ, բոլորովին կամ գոնէ մեծ մասամբ անտեսելով նոր ծնունդ առած Հայաստանի Հանրապետութիւնը, ինչպէս նաեւ այդ ուղղութեամբ կազմակերպչական անհրաժեշտ աշխատանքները: Խօսեցաւ Սփիւռքահայութեան Հայաստանի ղեկավարութեան նկատմամբ վստահութեան պակասին մասին ալ, որպէս ամենէն ցայտուն օրինակ բերելով Հայաստան-Թուրքիա համաձայնագրին առթիւ Սփիւռքի ունեցած պոռթկումը: Ապա, շեշտեց թէ իրենց կարծիքով՝ լուծումի կարօտ ամենէն կարեւոր ու հրատապ հարցն է արտագաղթը: Ատոր որպէս գլխաւոր ազդակ նշելով ընկերային տագնապը, կատարեց Արաբական աշխարհի վերջին զարգացումներուն եւ Հայաստանի կացութեան զուգահեռը ու հարց տուաւ. “Անպայման Եգիպտոսի, Թունուզի, Լիպիոյ իրադարձութիւննե՞րը պէտք է տեղի ունենան Հայաստանի մէջ, համոզուելու համար, որ ընկերային լուրջ հարցեր կան հոն ալ”: Եզրափակեց ըսելով՝ “Այլ տեղ մարդիկ յեղափոխութիւն կը կատարեն, Հայաստանցիները՝ իրենց ճամպրուկները կը պատրաստեն ու կը մեկնին”:
Այնուհետեւ, Դաւիթ Գրիգորեան ներկայացուց այսօրուան կացութեան իր վերլուծումը, հիմնուելով գլխաւորաբար՝ Հայաստան-Սփիւռք հարցերուն նուիրուած PFA-ի վերջերս հրատարակած վերոնշեալ ծաւալուն հետազօտութեան վրայ: Ուղղակի մեղադրեց Սփիւռքը, որ ըստ իրեն պէտք է շատ աւելի պահանջկոտ եղած ըլլար Հայաստանի նկատմամբ: Ան առանց բառերը ծամծմելու, շատ յստակ կերպով ըսաւ, թէ Հայաստանի այսօրուան տնտեսութիւնը ոչ մէկ ապագայ ունի: Յիշելով PFA-ի զեկուցումին մէջ տեղ գտած տուեալները, մանրամասնօրէն բացատրեց, թէ Հայաստանի պիւտճէի հարկային համակարգին մէջ ամեն տարի շուրջ 750 միլիոն տոլար կը մսխուի: Այս գումարին քով, Սփիւռքի կատարած օժանդակութիւնը ովկէանոսին մէջ կաթիլ մը ջուրի նմանցուց ան. թելադրեց, կրկին ու կրկին ընդգծեց, որ պէտք չէ նուէրներ ընել Հայաստանին, այլեւ պէտք է կատարել ներդրումներ, բայց անմիջական մասնակցութեամբ:
Սփիւռքահայերուն կոչ ըրաւ ներգրաւուելու հետեւեալ երեք տարբերակներէն մէկուն մէջ. ա) դառնալ սեփականատէր/պահանջատէր, բ) գործօն մասնակից, եւ կամ՝ գ) անկողմնակալ դատաւոր: Շեշտեց, որ անկախ՝ ընտրուած տարբերակէն, անհրաժեշտ է հասկնալ, որ նոյնիսկ լաւագոյն ձգտումները կրնան բացասական արդիւնքներու յանգիլ, եթէ անոնք տեղին չեն կատարուած: Ըսաւ, թէ յաճախ կաշառակերութեան, տգիտութեան եւ միամտութեան հասցուցած վնասները համազօր են: Աւելցուց, թէ խիղճ թեթեւցնելու հոգեբանութենէն պէտք է ձերբազատիլ: “Շատեր կ՚ըսեն թէ «Հայաստանին իմ նուիրած մէկ տոլարին եթէ նոյնիսկ 20 սէնթը տեղ հասնի, արդէն գէշ չէ». անընդունելի մտածելակերպ է այս, քանի մնացած 80ը կը հարստացնէ կաշառակեր տարրերը եւ այդ գումարներն ալ կը վերածուին ընտրական կաշառքի, երկարաձգելով այս անել կացութիւնը եւ երկիրը հասցնելով անդունդի եզրը” ըսաւ ան:
Գրիգորեան բաւական մութ պատկեր մը պարզեց հայրենիքէն, մատնանշելով մանաւանդ Երեւանէն դուրս շրջաններուն աղէտալի վիճակը: Ըսաւ թէ ապագայ կերտելու համար միջոցներ պէտք են, միջոցներուն համար՝ տեսլական, տեսլականին համար ալ՝ կարող ուժերէ բաղկացած կառավարութիւն: Աւելցուց, թէ Հայաստանի այսօրուան կառավարութիւնը ընդհանրապէս բաղկացած է անկարող տարրերէ. նախարարները իրենց ստանձնած բնագաւառներուն անհրաժեշտ մասնագիտութեամբ օժտուած չեն: Հաւաստեց, թէ եթէ Հայաստանի մէջ ամեն ինչ ընթանար բնականոն, կարող մասնագէտներ կառավարէին, կարելի կ՚ըլլար երկրին տնտեսութիւնը վերականգնել առաւելագոյնը հինգ տարիէն:
Արծարծուեցաւ նաեւ Հայաստան-Սփիւռքի յարաբերութիւններուն մէջ երկխօսութեան չգոյութեան հարցը: Այն կարծիքը յայտնուեցաւ, թէ ամեն մարդ իր ըսելիքը կ՚ըսէ, բայց ոչ մէկը կը լսէ միւսին ըսածը: Ռ. Այտապիրեան այս մասին դիպուկ եւ ուսանելի օրինակ մը բերաւ. ըսաւ թէ երբ Հաուլէթ Փաքարտ եւ Գոմփաք ընկերութիւնները որոշեցին միաձուլուիլ, երկու կողմերէն 60 հոգինոց յանձնախումբ մը «ապաշխարեցաւ» ամբողջ վեց ամիս, պատրաստելու համար այդ քայլը:
Վերջաւորութեան տեղի ունեցաւ հարցումներու բաժին մըն. երբեմն հարցումները վերածուեցան կարճ ճառախօսութիւններու, բայց պէտք է բոլորովին բնական նկատել ատիկա, տրուած ըլլալով որ ձեռնարկը կը կրէր վիճարկումի պիտակ:
Անոնք, որոնք լաւատեղեակ չէին հոն արծարծուած նիւթերուն, նոր տուեալներով հարստացուցին իրենց սեփական շտեմարանը, իսկ անոնք որոնք քիչ մը աւելի իրազեկ էին շօշափուած նիւթերուն, առկայ խնդիրները այդքան մերկացուած ձեւով լսելու հաճոյքը վայելեցին:
Երեկոյթը վերջ գտաւ բարեկամական ընթրիքի մը շուրջ, որ ձեւով մը հանդիսացաւ վիճարկումին եզրափակիչ մասը, առիթ տալով հետաքրքրական զրոյցներու՝ սեղանակիցներու միջեւ:
Keghart
Keghart
keghart.com
2 comments
Armenia-Diaspora Status Quo Conference (Vijarkoum)
I have written about these matters several times over- The Ministry of Diaspora should have 5 permanent delegates from North America, South America, Europe, Russian Federation and the Middle East within the Ministry. These can intermingle with each other on a daily basis.
With regards to curbing bribery and corruption, these exist in all parts of the world. However, Armenia being a new fledgling state it needs to pay much more attention. It is being done slowly. What the Diaspora can do in this matter is to INVEST instead of donating, as one participant mentioned.
But first we have to put our own house in order in the Diaspora(s). It is proposed to have Central Councils in each Community in each country, and then on to a Supreme Council with 5 departments.
A. Legal-Political in Strasbourg, next to RA delegate – not sitting with them – but in same town and office.
B. Executive in NY next to RA´s U.N. delegation in the same fashion.
C. Economic in Geneva, with 16 offices of the pertinent Professions, and also a National Investment Trust Fund Centre.
D. Social Services and Immigration in Moscow.
E. The Spiritual heads in St. Etchmiadzin and Great House of Cilicia.
These, my dear compatriots, are what can then make the Diaspora a LIIRAV, full-fledged partner with the Homeland.
Beating around the bush is waste of time. The sooner we organize our Diaspora(s) the better we shall prevail and the Homeland will progress immensely with all investments therein, all with TEAMWORK.
If however, our own ISHKHANS of the Diaspora, some of them, hopefully few, still wish to do it on their own, let them do so in parallel with the Giant we wish to create. Soon in Yerevan, God willing, will expose the subject matter in detail with friends.
Best regards,
Gaytzag Palandjian – former elected member to First Armenian Congress, Paris, 1979
Is it any wonder..?
Is it any wonder that many people are not happy with the way "Diaspora Consultants" or "Diaspora Representatives" are hand-picked? The choices are not necessarily objectionable, but the process. Below is a brief which illustrates some of the problems and is in line with the general description of the report from Paris regarding absence of a true dialogue between Armenia and Diaspora.
hetqonline
"According to a report in the newspaper Hraparak, diaspora representatives who attended the recent roundtable in Yerevan to discuss preparations for the 100th anniversary of the 1915 Genocide expressed dissatisfaction with current Diaspora Minister Hranush Hakobyan.
In particular, it was noted that the Armenian representative from Holland was perturbed that the Minister selected a community spokesperson without consulting local Armenians.
Minister Hakobyan retorted that such criticism was unfounded.
The argument was heated enough that President Sargsyan himself had to step in and mend any ruffled feathers.
It seems that some of the diaspora representatives believe that Hakobyan merely pays lip service to their concerns and sees herself as the "boss" of the worldwide diaspora.
Many believe that the Diaspora Ministry should actually be run by someone from the diaspora."
Comments are closed.