Apostolic Church Held Hostage - II

A Decrease font size. A Reset font size. A Increase font size.

Vosgan Mekhitarian, Los Angeles, 20 October 2013

continued from "Apostolic Church Held Hostage – I"

Let us consider, for a moment, the letter of protest by the Patriarch of Jerusalem, His Beatitude Archbishop Nourhan Manougian—addressed to his Holiness Karekin II—and its impact on the psyche of the clergy.

According to historical accounts, the Armenian Patriarchate of Jerusalem was established almost at the same time as the Mother See Holy Etchmiadzin. The Patriarchate had its own special position as ecclesiastical/spiritual centre in the Hierarchy of the Armenian Church. In an environment, frequently hostile to Armenians, it was able to retain its preeminent position among all other Christian denominations, and because of the politically favorable conditions, was able to become a fortress of enlightenment where our Church traditions were kept safe.

Vosgan Mekhitarian, Los Angeles, 20 October 2013

continued from "Apostolic Church Held Hostage – I"

However, under new political conditions, the Armenian Patriarchate of Jerusalem is struggling to keep its own traditions, independence and identity, and is ill-prepared to guide new generations of priests.

Today, as a nation, we live under tragic conditions. Our laissez-faire approach to addressing issues and solving problems within our communities puts us face-to-face with very serious dangers such as dysfunction, corruption, and ultimately, the loss of identity. Unfortunately, however, we have no grasp of these dangers. The theatrical performance of our clergy has found more ground in our hearts than in understanding of the laws, which are the foundations of a healthy Church.

Let us examine and understand these laws.

1. The law of the jungle–a place where there are no principles, other than “might makes right”.
2. The law of nature— inherent balance and regularity between all living entities in nature.
3. The law of the mob— where the accused is judged by the mob and not in a court of law, and is summarily sentenced to death.
4. The constitution— the law that governs the relationship between the government and its citizens.
5. International laws— those that govern the relationships between countries and define their duties to each other.
6. Civil law— body of laws which sanction the supreme authority of the state.
7. Criminal laws– those enacted to preserve the public order by defining offenses against the state and public, and imposing penal sanctions.

Furthermore, there is another incomprehensible and unacceptable condition in life whereby man impugns all laws and creates his own scheme of rationalizations to impose his will upon all others.

Having looked at the various types of laws that govern the human condition, how should one regard the relationship between the Holy See of Etchmiadzin and the Patriarchate of Jerusalem? We maintain the public be the judge.

Before analyzing Nourhan Patriarch’s letter of protest, it is important to pay attention to the sentiments and discontent of our readers, i.e., the relationship of the two patriarchates (Jerusalem and Istanbul) is in discord. During the last Jerusalem patriarchal elections, Catholicos Kareken II attempted to interfere and manipulate the situation but was thwarted.

Furthermore, while late Torkom Patriarch was the locum tenet in Etchmiadzin, he attested to the corruption of the Nersisyan clan and was courageous enough to express his opinions and make recommendations, which were not cordially received by Archbishop Karekin Nersisyan and his group.

Let’s return to the protest letter dated August 3, 2013, and analyze the impetus for Nourhan Patriarch to officially pen and submit such a letter.

Foremost, the letter was written in a brotherly spirit, a letter addressed to his big brother, Catholicos Karekin the II.

Second was the final decision of the Supreme Religious Council to accept Archbishop Norvan’s resignation from his post as Primate of France. The non-elected and irresponsible members of the Religious Council, did not have the courage and integrity to question His Holiness Karekin the II and, under duress, took the degrading decision of accepting the resignation of Archbishop Norvan. What would have they thought if, instead of Archbishop Norvan, one of them had his integrity questioned by their spineless “brothers” making such a heartless decision? They would probably have cursed the day they joined the ranks of the clergy.

It is understandable and only just that a brother should be able to advise his older brother to be lenient and considerate to another brother, even though there are some misunderstandings, and that the latter deserves punishment commensurate to his transgression. But in a situation like this, where there is injustice perpetrated, it is unconscionable to stand by and let a brother be sacrificed and become the target of vengeance. After mentioning in his letter that the decision was “unacceptable and unjust”, Patriarch Nourhan suggests that his Holiness should act with forgiveness towards his younger brothers.

“Two years ago you tried to convince Torkom Patriarch to elect Coadjutor and when Archbishop Aris Shirvanian objected saying that there is no such Article in the Jerusalem Patriarchal constitution, you were furious and declared ‘I will defrock all of you’, and furthermore you repeated the same to me and my answer was ‘Is this how you will threaten every one? Don’t you know anything else’?” It is very likely that this threat has seriously affected all the members of the Jerusalem Patriarchate. Indeed it is very sad, but it reflects a reality, a reality that is unlawful, unjust and non-Christian, and unfortunately this kind of behavior is practiced in both Catholicosates–Etchmiadzin and Antelias.

The last piece of advice given by Nourhan Patriarch, where he says “it is impossible to bring up and prepare a healthy-minded new generation of clergy under pressure and dictatorship”, is a sad commentary on the state of affairs in the Church, which is not only widely expressed in the newspapers, but is also by members of the clergy, who are currently suffocated and muzzled under the dictatorship of the Catholicos.

The bishops who participated in the conference, especially those who grew up in the Jerusalem Patriarchate, knew all these facts, but did not have the courage to bring up this subject for discussion at the Bishops’ Conference. What will the young generation of clergy think? One can only shudder about the impact of that letter on the psyche of the clergy.

Some people adhere to the belief that such subjects should not be discussed openly. We disagree completely. It is time to address all issues openly and publicly, if we are to believe that the Armenian Church should be governed democratically–of, by, and for the people.

The Armenian Church is becoming a dictatorial institution, ignoring all democratic laws and canons. Even though there is a small contingent of humble clergy who oppose these unjust practices, they do not have the power to voice their opinions, and regrettably, are relegated to self-imposed isolation.

Do we have to constantly reiterate this one indisputable truth: the Armenian Church is the sole force that led our nation throughout the troubled years when we lost our political independence. The Armenian Church molded the spiritual character of our nation and kept our identity intact to parallel the exercise of our political powers.

Although it is a sad reality of our times, we should, nevertheless, declare openly that some leaders are hesitant to uphold our religious constitution and criticize the lifestyles of corrupted clergy and admonish them to stay within the boundaries of their vows.

The ultimate authority in the Armenian Church is the Catholicos, who is obliged to uphold the constitution down to its every detail. The absence of such a practice is an insult to democracy and the sacred rights of the Armenian people.

(to be continued)

Հայաստանեաց Եկեղեցին Պատանդ Է (Բ.)

Ոսկան Մխիթարեան, Լոս Անճելըս, 20 Հոկտեմբեր 2013

(Շարունակութիւն Բ.)

Ա.- Երուսաղէմի պատրիարք Նուրհան Արք. Մանուկեանի նամակն ու բողոքի կեցուածքը եւ անոր ունենալիք անդրադարձը ամբողջ եկեղեցականութեան հոգեբանութեան վրայ:

Ըստ աւանդութեան, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան հետ սկսած է նաեւ Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութիւնը, որ իր զինուորեալ միաբանութեամբ, միշտ առանձնակի եւ յատուկ դիրք մը ունեցած է մեր Եկեղեցւոյ նուիրապետութեան մէջ, իբրեւ զուտ կրօնական կեդրոն: Ո՛չ այնքան հայ միջավայրի մէջ, կարողացած է պահել միշտ նախանձելի դիրք մը բոլոր յարանուանական «մրցակցութիւններու» մէջ, եւ շնորհիւ անցեալին իր վայելած քաղաքական բացառիկ պայմաններուն՝ հայ ժողովուրդին համար եղած է յոյսի եւ սփոփանքի ամրոց մը, ուր անվթար կը պահպանուին Հայց. Եկեղեցւոյ աւանդութիւններն ու արարողակարգերը:

Թէեւ այսօր նոր քաղաքական պայմաններու, ճնշումներու եւ պրկումներու հետեւանքով կը փորձէ հնարաւորին չափ պահպանել նոյն գոյավիճակը՝ ո՛չ այնքան բարեկեցիկ պայմաններուն ներքեւ, ուր կը պատրաստուի հոգեւորականներու նոր սերունդ մը, եւ ուր Ս. Աթոռին մամուլը կը փորձէ արդիւնաւորել իր աշխատանքները ըստ կարելւոյն:

Ազգովին կ՛ապրինք ողբերգական վիճակի մէջ: Կեանքի պայմանները եւ հանրային հետաքրքրութեան լրջութիւնն ու պակասը մեզ կանգնեցուցած են քայքայիչ վտանգներու առաջ, որոնց առ հասարակ գիտակցութիւնն անգամ չունինք: Դժբախտաբար եկեղեցւոյ խունկը եւ եկեղեցական պաշտօնէութեան բեմական հրապոյրը առաւել հիմնական տեղ կը գրաւեն մեր հոգիին մէջ քան Հայց. Եկեղեցւոյ ժողովրդապետական կառոյցը նուիրագործող եւ ամրացնող պատուանդանը, որ կը կոչուի ՕՐԷՆՔ:

Նախ սահմանենք օրէնքի հասկացողութիւնը.-

Ա.- Անտառի օրէնք.-անսկզբունք վայր, դէպք, ուր զօրաւորին կամքն է որ կը տիրապետէ, կը ղեկավարէ: Լա Ֆոնթէնեան հասկացողութեամբ՝ «զօրաւորագոյնին իրաւունքը միշտ լաւագոյնն է» (La raison du plus fort est toujours la meilleure):

Բ.- Բնական կամ բնութեան օրէնք.– անփոփոխելի կապը որ գոյութիւն ունի բնութեան զանազան երեւոյթներուն մէջ եւ միջեւ:

Գ.- Ամբոխային օրէնք.- իւրովին դատաստան ընել, «յանցաւորը» առանց դատարան յաձնելու մահուան դատապարտել:

Դ.- Սահմանադրական օրէնք.- որ պետութեան կազմին ձեւը եւ իշխանութեան ու քաղաքացիներուն իրաւունքները կը սահմանէ:

Ե.- Միջազգային օրէնք.- որ կը ճշդէ, կ՛որոշէ պետութիւններու փոխադարձ յարաբերութիւնները եւ անոնց իրաւական դրութիւնը:

Զ.- Քաղաքացիական օրէնք.- որ կը սահմանէ տուեալ երկրին քաղաքացիներուն մասնաւոր սեփականութեան, փոխադարձ պարտաւորութիւններուն, ընտանեկան եւ ժառանգական հարցերուն վերաբերեալ տրամադրութիւններ, կանոններ:

Է.- Քրէական օրէնք.– յանցանքները եւ անոնց համար ըլլալիք պատիժները սահմանող կանոն:

Իսկ այս բոլորէն դուրս կայ նաեւ մեր ամէնօրեայ կեանքին մէջ պարզուող անհասկնալի եւ անընդունելի իրողութիւն մը, որ կը կոչուի «օրէնք շինել», այսինքն՝ օրէնքէ դուրս քմահաճօրէն կամք պարտադրել եւ զայն վերածել սովորական երեւոյթի:

Այս բոլոր սահմանումները տեսնելէ ու հասկնալէ ետք, ո՞ր բաժնին մէջ պէտք է զետեղել Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան եւ Երուսաղէմի պատրիարքութեան փոխ-յարաբերութիւնները,– կը թողունք մեր ընթերցողներու հայեցողութեան եւ դատողութեան:

Վերլուծելէ առաջ Պատրիարք Հօր նամակին բովանդակութիւնը, կ՛արժէ յիշեցնել մեր ընթերցողներուն, թէ անհասկնալի է այն իրողութիւնը, որ մեր երկու պատրիարքական Աթոռներն ալ (յԵրուսաղէմ եւ ի Կոստանդնուպոլիս) ո՛չ միայն կը փորձեն հեռու մնալ Մայր Աթոռէն, այլեւ սառն են իրենց յարաբերութիւնները Էջմիածնի հետ: Երուսաղէմի վերջին պատրիարքական ընտրութիւններուն առիթով, միջամուխ ըլլալու անյաջող փորձերը Ամենայն Հայոց Հայրապետին՝ շատ հաշտ աչքով չէին դիտուած Երուսաղէմի զինուորեալ միաբանութեան կողմէ: Ո՛չ ալ երջանկայիշատակ Թորգոմ Պատրիարքի յայտնած թելադրութիւններն ու դժգոհութիւնները հաշտ աչքով էին դիտուած Ներսիսեան խմբակին կողմէ, այն օրերուն՝ երբ հանցուցեալը կաթողիկոսական տեղապահն էր եւ չէր հանդուրժեր իր շուրջը կատարուած անկանոնութեանց եւ սանձարձակութեանց:

Վերադառնանք Օգոստոս 3, 2013-ին գրուած պաշտօնական նամակին եւ վերլուծենք այդ նամակին տուն տուող շարժառիթները: Նախ յայտարարենք որ այդ նամակը գրուած է եղբայրաբար, ուղղուած աւագ եղբօր՝ Գարեգին Բ. Կաթողիկոսին, որպէս ներքին փոթորկումներու անշպար արտայայտութիւն: Ապա նշենք նաեւ տխրահռչակ հաղորդագրութիւնը Գերագոյն Խորհուրդի Յուլիս 31-ի նիստին, որուն մասնակցեցան Խորհուրդի ո՛չ ամբողջական (թէեւ ո՛չ օրինապէս ընտրեալ, այլ՝ նշանակեալ) «պատկեր» անդամները, այլ խօսքով՝ իրենց ինքնասիրութիւնը կորսնցուցած ստրկացած անդամներ, որոնք չվարանեցան անգամ մը եւս կքիլ իրենց վրայ պարտադրուած ճնշումներուն տակ, եւ առին աներեւակայելի որոշում մը, որ անգամ մը եւս արատաւորեց բարձրաստիճան եկեղեցականին՝ Նորվան Արք. Զաքարեանի արժանապատուութիւնը: Ի՞նչ պիտի մտածէին այս «պատկեր» անդամները, եթէ դերերը շրջուէին եւ իրե՛նք ըլլային Նորվան Սրբազանին տեղ, իսկ իրենց միաբանակից եղբայրները ամենայն անտարբերութեամբ ու սառնարիւնութեամբ նման ճակատագրական որոշում մը առնէին: Ո՜հ ինչ փոթորիկ զգացած պէտք է ըլլային իրենց հոգւոյն մէջ, եւ անիծէին այն օրը՝ երբ ուխտեցին միաբանական շարքերը մտնել:

Արդար եւ իրաւ է որ եղբայր մը կարենայ իր եղբօր յորդորել որպէսզի ներողամիտ գտնուի իր այլ եղբօր նկատմամբ, եթէ նոյնիսկ սայթաքումներ կան, որոնք արժանի են խիստ կեցուածքի եւ նոյնիսկ պատիժի: Սակայն այնպիսի պարագային մը, ուր անարդարութիւն մը կայ, ինչպէ՞ս կարելի է անտարբեր մնալ եւ թողուլ որ հոգեւոր եղբայր մը զոհ երթայ կամայականութեանց, քմահաճոյքներու, եւ ինչո՛ւ չէ՝ քինախնդրութեան: Եղած որոշումը «անընդունելի եւ անարդար» նկատելէ ետք, Նուրհան Պատրիարք կը յորդորէ Ամենայն Հայոց Հայրապետին՝ ըլլալ ներողամիտ եւ հայրաբար վերաբերիլ իր ստորադաս հոգեւոր հայրերուն հանդէպ:

«Իսկ երկու տարի առաջ երբ փորձած էիք մեր ապառողջ Թորգոմ պատրիարքը համոզել որ «Աթոռակից» մը ընտրել տար, եւ ան մերժած էր Ձեր առաջարկը, ետքը Դուք Արիս Արք. Շիրվանեանին, որ ըսած էր Ձեզի. «Մենք Կանոնադրութեան մէջ այդպիսի յօդուած մը չունէինք», որուն Ձեր՝ իրեն կատարած սպառնալիքը եղած է. «Ես ձեր բոլորին կարգը կ’առնեմ», ինծի ալ կրկնեցիք նոյնը, եւ իմ պատասխանս եղաւ. «Վեհափառ, ո՞ւր կ՛երթաս, ուրիշ բան չե՞ս գիտեր»: Վստահաբար այս անփառունակ յայտարարութիւնը չափէն աւելի վիրաւորած եւ վշտացուցած էր Երուսաղէմի միաբան հայրերը: Տխուր իրականութիւն մը, սակայն հարազատ ցոլացումն է ոչ-քրիստոնէավայել, հակականոնական ա՛յն արարքներուն, որոնք անգթօրէն կը գործադրուին երկու կաթողիկոսութիւններէն ներս:

Պատրիարք Հօր վերջին մտածում-թելադրութիւնը, ըստ որուն «անկարելի է որ վախի եւ սպառնալիքի մթնոլորտի մէջ առողջ սերունդներ հասնին», ինքնին մեծագոյն վկայութիւններէն մէկն է այն ակնյայտ իրականութեան, որուն մասին ո'չ թէ միայն մամուլն է որ կ՛արտայայտուի, այլ նոյն ինքն Մայր Աթոռի Միաբանութեան անդամները, որոնք «խեղդամահ» եղած են անհանդուրժողական նեխած մթնոլորտին մէջ:

Այս բոլոր իրողութեանց քաջածանօթ մեր եպիսկոպոսները, նամանաւանդ անոնք՝ որոնք հասակ առած են Երուսաղէմի դպրեվանքին մէջ, ի՞նչպէս չհամարձակեցան կամ չփափաքեցան այս կնճռոտ հարցը օրակարգի բերել եւ արդար լուծումներ առաջարկել: Ի՞նչ պիտի մտածեն մեր երիտասարդ նորահաս միաբանները այս վախի ու սպառնալիքի մթնոլորտին մէջ:

Ոմանք կ՛առարկեն որ այսպիսի հարցեր «ներքին կարգով» պէտք է լուծուին: Ընդհակառակը, մենք կը հաւատանք որ ժամանակը եկած է բացայայտելու ամէն ճշմարտութիւն հանրութեան առաջ, եթէ կը հաւատանք որ մենք ժողովրդավար Եկեղեցի ենք՝ ժողովուրդով եւ ժողովուրդին համար:

Հայց. Եկեղեցին հետզհետէ դառնալու վրայ է կղերատիրական հաստատութիւն մը, անտեսելով ամէն ժողովրդապետական օրէնք, կարգ ու կանոն: Այս սանձարձակ վիճակին մէջ տակաւին կան ոմանք, թէկուզ փոքրաթիւ, որոնք կը հաւատան սահմանադրական սկզբունքներու, բայց եւ այնպէս չունին բարոյական ոյժը իրենց ձայները բարձրացնելու, եւ դժբխտաբար այդպէս ալ կղզիացած, մեկուսի կ՛ապրին:

Պէտք ունի՞նք անգամ մը եւս շեշտելու որ անուրանալի ճշմարտութիւն է թէ հայ ժողովուրդի քաղաքակրթական ընդունակութիւնը, որ մեր ազգի ազնուացման եւ դարերու ընթացքին յառաջացման ապացոյցն է, մշակուեցաւ եւ զարգացաւ Հայց. Եկեղեցւոյ ջանքերով: Հայց. Եկեղեցին, որպէս վառարան քրիստոնէական կրթութեան եւ դաստիարակութեան, կերտած է հայուն հոգեւոր նկարագիրը եւ միանգամայն եղած է մեր ազգային ինքնուրոյն գոյութիւնը պահող եւ զարգացնող հաստատութիւն մը՝ մեր քաղաքական իշխանութեանց զուգընթաց:

Ցաւ ի սիրտ կը յայտարարենք, թէ բացորոշ վարանք մը կայ կարգ մը պատասխանատու մարդոց մօտ՝ ազգային-եկեղեցական սահմանադրական կարգերը անխախտ պահելու, եւ մասնաւորաբար սանձելու բաձրաստիճան եկեղեցականներու ակներեւ յաւակնութիւններն ու յոխորտանքները, եւ պարտադրել որ մնան անոնք իրենց կոչումին թելադրած պարկեշտութեան մէջ:

Հայց. Եկեղեցւոյ գերիշխան հեղինակութիւնը, որ օրուան կաթողիկոսն է, պարտաւոր է յարգել սահմանադրական կարգերը, որովհետեւ ժողովրդավարական կարգերու անտեսումը արհամարհանք մըն է հայ ժողովուրդի նուիրական եւ անկապտելի իրաւունքներուն հանդէպ: