Keghart
On Sunday Dec. 5, the Groong website reported that following holy liturgy, His Holiness Aram I paid a special tribute to Archbishop Ardavazt Terterian on the occasion of his 80th Birthday. The Catholicos said, “For more than 50 years Archbishop Ardavazt has served the Catholicosate of Cilicia as a devoted member of the Brotherhood. Archbishop Ardavazt spent most of his time as dean of the Antilias Seminary, outside Beirut. As well as researching and writing on pastoral theology, he served as locum tenens to several Catholicoi. We thank God for his life and his devotion to the Catholicosate of Cilicia."
On Sunday Dec. 5, the Groong website reported that following holy liturgy, His Holiness Aram I paid a special tribute to Archbishop Ardavazt Terterian on the occasion of his 80th Birthday. The Catholicos said, “For more than 50 years Archbishop Ardavazt has served the Catholicosate of Cilicia as a devoted member of the Brotherhood. Archbishop Ardavazt spent most of his time as dean of the Antilias Seminary, outside Beirut. As well as researching and writing on pastoral theology, he served as locum tenens to several Catholicoi. We thank God for his life and his devotion to the Catholicosate of Cilicia."
I met Archbishop Terterian for the first and only time in April 2004 at my parent’s house. He was in Los Angeles at the invitation of the Kessab Educational Association (K.E.A), to officiate the inauguration of the late Catholicos Karekin I Sarkissian Library at the K.E.A Center in Reseda, CA where my parents lived.
It’s not possible to meet this unassuming, gentle, and temperate clergyman without feeling humbled by the privilege of having been graced by his company, and not thank God for gifting us him as one of the many clergy who have upheld and perpetuated the Armenian Church since King Drdat adopted Christianity 1,700 years ago.
Archbishop Terterian is born in Chakhaljekh, one of the 12 villages of Greater Kessab. The village is the ancestral home of the Terterian family. To this day only Terterian family members reside year around in Chakhaljeck. The village, famous for its springs and gigantic trees has become an attractive summer resort.
He is the son of Panos and Karoun (Apelian) and has a large extended family consisting of two brothers–Berj and Zaven and three sisters (Sarah, Berjouhie and Marie). Berj and Marie are deceased. Other than his late brother’s family, who live in Chakhaljekh, the rest of his siblings’ families reside in Canada.
The Archbishop’s father and paternal grandfather were prominent personalities in Greater Kessab. His grandfather was a master mason. He walled the 112-year-old Armenian Evangelical Church stone by stone–a testament to his skills. His father was the prominent basket weaver.
After graduating from Kessab schools, Archbishop Ardavazt and the late Catholicos Karekin Sarkissian entered the Cilician Catholicosate Seminary in 1945 as teenagers. They progressed together through the ranks as monks, and were consecrated as Vartabed, Bishop and Archbishop. The late Catholicos Karekin and Archbishop Ardavazt were close friends and spiritual brothers. The late Archbishop Mesrob Ashjian, in his moving description of the last few hours of Catholicos Karekin I Sarkissian, in Etchmiazin, wrote that he would comfort the Catholicos by telling him that Archbishop Ardavazt had telephoned to inquire about the health of his long-time friend.
On April 7, following the inauguration of the library, the K.E.A. organized a dinner-reception in honor of the Archbishop, who attended the reception accompanied by the Prelate Archbishop Moushegh Mardirossian–one of the many students of the Archbishop Ardavazt. Other clergy and lay dignitaries from the Western Prelacy also accompanied the Archbishop.
During the reception, Khatchig Titizian, chairman of the K.E.A, welcomed the Archbishop. His cousin and prominent Armenian language teacher Haigaz Terterian introduced the Archbishop. Mrs. Zvart Apelian, secretary of the K.E.A., expressed the Association’s gratitude to the Archbishop for honoring it with his presence and for officiating the opening of the Library. She also read a poem she had composed in dedication to the Archbishop. The Archbishop concluded his speech by urging everyone "to lend hand to each other and to set aside self and selfishness in service of the nation.”
I ask the readers of Keghart to join Catholicos Aram in thanking the Archbishop for his many years of service and wish him health and continued service to the Armenian Church.
Սրբազա՛ն Հայր, Արտաւազդ Թրթռեանին
Keghart
Keghart
2 comments
Aram I
Արամ Ա Կաթողիկոսը 2006 թվականի փետրվարի 23-ին հանդես եկավ «Արդյո՞ք հնարավոր է մեկ այլ աշխարհ» վերնագիրը կրող ելույթով: Կաթողիկոսն այնտեղ հայտնեց. «Մենք, ուստի, հավատացած ենք, որ այլ աշխարհ հնարավոր է»: «Այլ աշխարհ» ասելով՝ ի՞նչ ի նկատի ունի վերջինս:
Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհուրդ անվան մեջ «խորհուրդ» բառն առաջնային դեր է խաղում: Այն նշանակում է՝ խորհրդակցել այնքան ժամանակ, մինչև որ կարողանան ստեղծել իրենց՝ Մեկ Աշխարհի Եկեղեցին:
Վահե Ա. Սարաֆյանը (Բոսթոնի Համալսարան) 1955 թվականին «Armenian Review» պարբերականում «Սովետական և Հայ Եկեղեցիները» վերնագրով լույս տեսած հոդվածում գրում է. «1948 թվականին Մոսկվայում Ուղղափառ եկեղեցիների հանդիպումից անմիջապես հետո Ռումինիայի և Բուլղարիայի Հայ Եկեղեցիները, մասնավորապես առաջինը, սկսեցին հայերին Առաքելական կամ Գրիգորյան սահմանման փոխարեն, ինչպես որ Հայ Եկեղեցին միշտ է հայտնի եղել, «Ուղղափառ» բառը ներկայացնել: Առաջին երեք տարիների ընթացքում հասարակական ընդդիմությունն ամբողջությամբ դաշնակցական մամուլում էր արտահայտվում»
«Armenian Review»-ի նույն համարում լույս էր տեսել մեկ այլ հոդված «Հայ Եկեղեցին՝ նրա ծագումն ու զարգացումը» վերնագրով, որի հեղինակն էր հոգևոր գործիչ Թորգոմ Փոստաջյանը: Նա գրում է. «Հայ Եկեղեցու առանձնահատկությունը կայանում է երկու կարևոր փաստի՝ իր քանակի սահմանափակության և ոգու խորության մեջ: Առաջինը Հայ Եկեղեցու կողմից առաջին երեքից հետո մյուս բոլոր Տիեզերական Ժողովների մերժումն էր: Մասնավորապես, Հայ Եկեղեցին երբեք չճանաչեց Քաղկեդոնի ժողովը: Հայ Եկեղեցին ամուր կերպով պահպանեց իր սկզբնական ավանդույթը և անսասան ու հավատարիմ մնաց իր բազմադարյան սկզբունքներին՝ լինեն դրանք ազգային կամ վարդապետության հարցեր»:
Մի քանի տարի առաջ հետևյալ նամակը ստացա՝
«Հարգելի՛ պարոն Արտավազդ, Դա Միջին Արևելքի հայերից շատերին քաջ հայտնի փաստ է: Երբ նա Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս «ընտրվեց» Գարեգին Երկրորդի (Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Առաջին, ցավոք, ևս մի մասոն, բայց տխրահռչակ Արամ Առաջինից ավելի ցածր աստիճանով և ազդեցությամբ)՝ Էջմիածին տեղափոխվելուց հետո, «Քանաանից Արևելք» մասոնական օթյակից նրա «եղբայրները» մի շատ մեծ պաստառ էին կախել Անթիլիասի (Բեյրութի արվարձան) կաթողիկոսարանի շենքի ճակատով մեկ՝ իրադարձության հետ կապված իրենց շնորհավորանքներն արտահայտելով:
Դա, անշուշտ, ամոթալի էր բոլոր գիտակից հայերի համար: Նա շատ ազդեցիկ է մասոնական շրջանակներում և կապ է պահպանում այլ տխրահռչակ ու հայտնի մասոն պետական գործիչների հետ: Մի՞թե կասկածում եք, որ եթե նա բարձրաստիճան մասոն չլիներ, ապա կնշանակվեր Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհուրդ (ԵՀԽ) անունը կրող սիոնիստական որջի ղեկավար: Լավագույն մաղթանքներով,
հ.գ.
Մի անգամ արաբալեզու լիբանանյան մասոնական գաղտնի պարբերականներից մեկում Արամ Ա-ին հղված մի հաղորդագրություն տեսա, որտեղ արտահայտվում էր նրանց հպարտությունը, որ 33րդ աստիճանը կրող «եղբայրն» իրենց շարքերում է: Ավելին, լիբանանյան մասոնների երկու ճյուղերի ("Grand Loge du Cedre" և "East of Kanaan") նախագահներն էլ ազգությամբ հայ «Մեծ վարպետներ» են, որոնցից մեկի անունը Միշել Զեյթունլյան է: Պատկերացրեք, թե Մեծ Եղեռնից փրկված հայերի հետնորդների այլասերումն ինչ աստիճանի է հասել: «Ottoman Grand Orient Lodge» (Օսմանյան Մեծ Արևելյան Օթյակի) անդամներ Գրիգոր Զոհրապի, Ագնունու, Ռուբեն Զարդարյանի և Տիրան Քելեքյանի «ավանդույթները» շարունակվում են ու զարգանում:
Արամայիս Կարնեցի»:
Արամ Ա-ի գործունեության մի մասը
1) 2010 թ. հոկտեմբերի 10 Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհրդի պատվիրակությունն այցելում է Կաթողիկոսին
2) «Երկխոսությունն ու համագործակցությունը եկեղեցիները միավորելու միակ ճանապարհն է»,- հայտնել է Նորին Սրբություն Արամ Ա-ն Բարսելոնայում, Իսպանիա 2010 թ. հոկտեմբերի 28
3) Նորին Սրբություն Արամ Ա-ն Մեծի Տանն Կիլիկիո հոգևորականներին և թեմական առաջնորդներին հրավիրում է՝ քննարկելու 21րդ դարի եկեղեցի լինելու տեսլականը
4) Նախարար Ադնան Քասսարն Անթիլիասում է
5) Մեծի Տանն Կիլիկիո ներկայացուցիչն այցելում է ԵՀԽ Միջազգային Հարաբերությունների Հանձնաժողովի 50րդ նստաշրջանը 2010 թ. հոկտեմբերի 29
6) Մեծի Տանն Կիլիկիո ներկայացուցիչը մասնակցում է Հռոմի Կաթոլիկ Եկեղեցու կողմից կազմակերպված Միջին Արևելքի Սինոդին 2010 թ. նոյեմբերի 1
7) «Հասարակությունը փոխակերպելու գործում կրոնի դերն առաջնահերթ է»,- Նորին Սրբություն Արամ Ա: Նոյեմբեր 17, 2010
8) «Վորլդ Վիժն» (World Vision) կազմակերպության ներկայացուցիչը հանդիպում է Նորին Սրբություն Արամ Ա-ին:
9) Մեծի Տանն Կիլիկիո հայկական կաթողիկոսարանը մասնակցում է Արևելյան Ուղղափառ Եկեղեցիների ներկայացուցիչների և Միավորված Աստվածաշնչի (United Bible) Հասարակության հանդիպմանը:
Աստծո օրենքներին հասցված ամենահաջողակ հարվածներից մեկի հեղինակն Ադամ Վայսհաուպտն է: Նա ծնվել է հրեաների ընտանիքում 1748 թվականին: 1771 թվականին որոշեց հիմնել մի գաղտնի կազմակերպություն՝ «Իլյումինատներ» (The Illuminati), որի նպատակն էր «փոխակերպել» մարդկությունը: Նրա հետևորդները հիմնականում հակաեկեղեցական ու հակաարքունական ուսանողներ էին: Նա իրեն տեսնում էր, որպես Իլյումինատների՝ «լուսավորյալների», առաջնորդ: Մտավորականների էլիտար մի շրջանակ, որոնք իբր տեղյակ էին տիեզերքի գաղտնիքների ու առեղծվածների մասին և հանդիսանում էին հին աշխարհի առեղծվածային ու գաղտնի հասարակությունների օրինական ժառանգները:
Իլյումինատները հետապնդում էին հինգ նպատակ՝ (1) ոչնչացնել բոլոր միապետություններն ու կարգավորված իշխանությունները, (2) ոչնչացնել մասնավոր սեփականությունն ու ժառանգությունը, (3) ոչնչացնել հայրենասիրությունն ու ազգայնականությունը, (4) ոչնչացնել ընտանեկան կյանքն ու ամուսնություն հասկացությունը, հիմնել երեխաների համատեղ կրթություն, (5) ոչնչացնել բոլոր կրոնները:
Մասոնը, գիտակցաբար, թե ոչ, երկրորդ պլան է մղում իր քրիստոնեական հավատը և առաջ քաշում մասոնականությունը: Մատթեոսը հիշեցնում է մեզ. «Ոչ ոք չի կարող երկու տիրոջ ծառայել. կա՛մ մէկին կատի և միւսին կը սիրի, կա՛մ մէկին կը մեծարի և միւսին կարհամարհի» (Մատթէոս 6:24):
Մեծի Տանն Կիլիկիո առաքելությունը Սկսած 1950-ական թթ.
էկումենիզմը (համայն աշխարհի եկեղեցիները մեկ միասնական մարմնի վերածելու ձգտումը) Մեծի Տանն Կիլիկիո գործունեության ու հետաքրքրության կենտրոնում է: Հոգևորականներն ակտիվորեն մասնակցում են ԵՀԽ հանդիպումներին ու գիտաժողովներին: Այս ուղղությամբ կաթողիկոսության գործունեությունն ավելի կազմակերպված տեսք ստացավ 1962 թվականից հետո, երբ այն դարձավ ԵՀԽ անդամ:
Նայրոբիում 1975 թվականին կայացած Գլխավոր Ժողովի ընթացքում եպիսկոպոս Գարեգին Սարգսյանը (որը հետագայում դարձավ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս) ընտրվեց Կենտրոնական հանձնաժողովի ղեկավարի տեղակալ (մինչև 1983 թվականը): Կանբերրայում (Ավստրալիա) 1991 թվականին կայացած 7րդ Գլխավոր Ժողովի ժամանակ արքեպիսկոպոս Արամ Քեշիշյանը (Նորին Սրբություն Արամ Ա) դարձավ առաջին ուղղափառ քրիստոնյան, Միջին Արևելքից առաջինն ու ամենաերիտասարդը, որը երբևէ ընտրվել էր Կենտրոնական և Գործադիր հանձնաժողովների ղեկավար:
Նորին Սրբությունը վերընտրվեց այս պաշտոնում ԵՀԽ 8րդ Գլխավոր Ժողովի ժամանակ Զիմբաբվեում 1998 թվականին:
Քրիստոնեական մշակույթում Աստծո և մարդու միջև պետք է լինի միայն մեկ միջնորդ, այն է՝ եկեղեցին, և ոչ ԵՀԽ-ի ակնկալած սոցիալիստական պետությունը, որը ստեղծել է մի քանի նոր բառեր ու հասկացություններ՝ «հասարակության համար նոր կառույցներ», «ազատում», «պայքար հանուն սոցիալական արդարության» և այլն:
ԵՀԽ-ն երկար տարիներ հետևում էր այսպես կոչված «հասարակական ճշմարտությանը», ինչը նշանակում է, որ այն ընդունում է սոցիալիստական տնտեսության փիլիսոփայությունը, որպես կենսագործունեության իդեալական տարբերակ: ԵՀԽ-ն հաճախ հանդես է գալիս ընդդեմ ճնշումների ու անարդարության մասնավորապես, ինչպես իրենք են ասում, այն տարբերակով, որը գոյություն ունի կապիտալիստական երկրներում:
Կարծես թե ճշմարտությունը ճշմարտություն չէ, այլ ընդամենը այն է, ինչ որ այսօրվա դրամատերերն (այսպիսիներին Քրիստոս դուրս վռնդեց տաճարից) են ցանկանում տեսնել: Ճշմարտությունը պետք է պարզ լինի: Ճշմարտությունը ողջ կյանքի հիմքն է, լինի դա անհատների, ընտանիքների, թե ազգերի դեպքում:
Հայ ժողովուրդը մշտապես եղել է Հայ Ազգային Եկեղեցու պաշտպանն այնքան ժամանակ, որքան պահպանել է իր անկախ ազգային ինքնությունը՝ կրթելով հոգևոր այն արժեքները, որ Տեր Աստված է մեզ հաղորդել, և ոչ թե ներգրավվել է սոցիալիզմի տնտեսական փիլիսոփայության կամ լիբերալ աստվածաբանության մեջ:
Կարևոր չէ, թե որքանով են կրթված և ճարտասանական հմտություններով օժտված մեր հոգևոր գործիչները, առավել կարևոր է այն, թե ինչ աստիճանի հավատքով ու նվիրվածությամբ են նրանք հետևում Քրիստոսի խոսքին:
Արհեստականորեն ստեղծված այս «Մեկ Աշխարհի Եկեղեցին», ինչպես մյուս բոլոր կեղծ մարգարեները, որոնք ներթափանցել են քրիստոնեության շարքերը, ոչնչով չի տարբերվում կեղծ աստվածների այն դիմակներից, որոնք դարեր շարունակ կիրառվել են քրիստոնեությունն ամբողջությամբ ատողների կողմից:
Մեր լուսավորյալ «նոր ժամանակների» կղերական առաջնորդները մոռացել են Աստծո ճշմարիտ Թագավորությունը, քանի որ կրթություն են առել այն հոգևոր Ճեմարաններում, որոնք ֆինանսավորվել ու ենթարկվել են աշխարհի դրամատերերի հարստությանը: Այս արատավորված ճեմարաններում նրանց դասավանդում են աշխարհիկ հումանիզմ և (սոցիալիստական) ազատագրման աստվածաբանություն: Աշխարհիկ հումանիզմը Տիրոջ Խոսքին հակառակ է: Քրիստոսի խոսքերն այս աշխարհի սոցիալական հարաբերությունների մասին չէին: Նրա խոսքերը Աստծո հետ հարաբերության մասին էին, հոգևոր էին:
Քրիստոսն աշխարհիկ Կարլ Մարքս չէր, այլ մարդկության լույսը:
Արամ Ա-ն (Իլյումինատ) տարիներ շարունակ ակտիվորեն ներգրավվել է ԵՀԽ գործունեության մեջ: Նա ազատ հնարավորություն է ունեցել՝ երիտասարդության ուղեղը հեղեղելու համաշխարհային եկեղեցու էկումենիզմի մասին գաղափարներով: Ինչպես երևում է, նա ամբողջ աշխարհով ճանապարհորդելու և ԵՀԽ էկումենիկ շարժումը տարածելու համար գումարներ միշտ ունի:
Այս ամենը պարզապես կջնջի Հայ Առաքելական Եկեղեցու 1700-ամյա պատմությունը: Ակնհայտ է, որ նա բավարար ժամանակ չունի, որպեսզի կրթի ճշմարիտ սաների ու հոգևորականների, որոնք այդքան անհրաժեշտ են այսօր հոգևոր առաքինի առաջնորդի կարիք զգացող բազմաթիվ եկեղեցիներում: Եկեղեցիներն ավելի ու ավելի քիչ այցելուներ են ունենում, իսկ նրանց եկամուտը դառնում է էլ ավելի երերուն:
Մեկ այլ կարևորագույն հայ «քրիստոնյա» առաջնորդ է Էջմիածնի Գարեգին Բ կաթողիկոսը: Ըստ որոշ տեղեկությունների, խորհրդային ժամանակաշրջանում նա ՊԱԿ (КГБ) գործակալ էր: Համաձայն այս կարծիքի, ավստրիական իշխանությունները հետապնդում էին նրան ծանր հանցագործության մեղադրանքով: Նա նաև ավերեց ու ոչնչացրեց Էջմիածնի սբ. Հռիփսիմե տաճարին կից քառասուն նահատակների գերեզմանատունը:
Այս աշխարհիկ հոգով «քրիստոնյան» ևս մասոնական օթյակի անդամ է: ՄԵԿ ԱՇԽԱՐՀԻ ԵԿԵՂԵՑԻՆ ՍՏԵՂԾՎԵԼ Է ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅՈՒՆԸ ՏԱՊԱԼԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ Թող Հայ Եկեղեցին վերադառնա իր սկզբնական քրիստոնեական արմատներին, որպեսզի վերստին արժանանա Աստծո օրհնությանը և կրկին դառնա ճշմարիտ աստվածային ժողովուրդ ու շփոթմունքի մեջ ապրող այս աշխարհի լույսը: Հայ ժողովուրդին ու իր եկեղեցուն անհրաժեշտ չեն ճարտասանությունն ու խաբեբայությունը, այլ միայն Հիսուս Քրիստոսի խոսքն ու նրա ճշմարտությունը:
Արտավազդ Ավագյան Բոքա Ռեյթըն, Ֆլորիդա ԱՄՆ Նոյեմբեր 1, 2010
ardavastATatt.net
Հայեր կարդացէք այս հատուածը
Շատ շնորհակալ եմ Պր. Արտավազդ այս շատ կարեւոր տեղեկութեան համար։
Թող քեզ պէս հայերը առողջ եւ երկար ապրին մեր սերունդին մէջ։ Մենք երախտապարտ կը մնանք քու աննման սիրոյդ մեր ժողովուրդին եւ մեր հաւատքին նկատմամբ։
Comments are closed.