ՍՐՏԱԳԻՆ ԿՈՉ ԵՒ ՍՏՈՐԱԳՐԱՀԱՒԱՔ ՓՐԿԵՆՔ ՀԱՅԵՐԷՆԸ

17 Մայիս 2020

Click to read the text in Eastern Armenian, English, Russian, French, German and Spanish.

Ներքեւը ընթերցել արեւելահայերէն, անգլերէն, ռուսերէն, ֆրանսերէն, գերմաներէն եւ սպաներէն։

Յարգելի հայրենասէր բարեկամ,

Արեւմտահայերէնը հասած է կործանման եզրին, սփիւռքահայութեան զանազան հատուածներուն մէջ հետզհետէ խորացող ձուլման եւ ազգային ինքնութեան կորստեան պատճառով։ Որպէս փրկութեան արմատական միջոց անհրաժեշտ է որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը պետական գերակայ շահ յայտարարէ ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄԸ։

Սակայն մեծ ցաւով կը նկատենք թէ՝ մեր հայրենիքին մէջ արեւելահայերէնը նոյնպէս վտանգուած է: Լեզուն ենթարկուած է օտար բառերու խորթ եւ անհարկի  ներմուծումներու, աղճատուած է օտար բառերու եւ եզրերու անշնորհք «հայացումներու» հետեւանքով։ Նորօրեայ «հայախօսներն» ու «հայագիրները» աղբամանի վերածած են մեր մայրենին՝ անհասկնալի դարձնելով արեւելահայերէնը։

Լեզուին հասցուած է ու կը հասցուի մահացու հարուած՝ պաշտօնատարներու, լրագրողներու, թղթակիցներու, հաղորդավարներու եւ հեռատեսիլի մեկնաբաններու կողմէ։ Խորթ բառերն ու արտայայտութիւնները կը ներկայացուին ու կ’ընկալուին իբրեւ «հայացած» բառեր։ Օտար բառերու այս սանձարձակ գործածութիւնը կը բացատրուի «ժամանակի նորութիւններու» եւ «աշխարհին հետ կապ պահելու» ոչ-գիտական բացատրութիւններով։

Հետեւաբար, սոյն ստորագրահաւաքով Հայաստանի Հանրապետութեան պատկան մարմիններէն կը պահանջենք՝

Ա.- Անյապաղ վերականգնել Եզրաբանութեան Յանձնաժողովի հեղինակութիւնը եւ անոր տալ բացառիկ լիազօրութիւններ, որպէսզի կանոնակարգէ նոր բառեր ստեղծելու հիմնարար սկզբունքները:

Բ.- Վերջին տասնամեակներուն մուտք գործած օտար եւ զազրահնչուն բառերը փոխարինել իսկական հայարմատ բառերով ու եզրերով։

Գ.- Լեզուական խիստ գրաքննութեան ենթարկել զանգուածային լրատուական միջոցներու հրապարակումները եւ պետական մարմիններու պաշտօնական ելոյթներն ու հաղորդագրութիւնները, եւ Հ.Հ.ի պետական ՄԻԱԿ լեզուն այլասերողները կարգի հրաւիրել:

Դ.- Հեռատեսիլային յաճախակի հաղորդումներով եւ ժողովուրդին սիրելի մտաւորականներուն մասնակցութեամբ սատարել հայերէն նոր բառերու տարածման, եւ քաջալերել մեր հասարակութիւնը որ իբրեւ թէ «գործնականութեան» եւ «դիւրութեան» պատրուակով օտար բառեր չգործածեն մեր գեղեցիկ լեզուին մէջ։

Ե.- Յարգել գրական արեւելահայերէնի քերականական եւ շարահիւսական կանոնները, որպէսզի մեր քաղցրահնչուն արեւելահայերէնը զերծ մնայ օտար ներխուժումներէ։

Զ.- Պետական գրասենեակներու մէջ մերժել եւ արհամարհել այն բոլոր առցանց գրութիւնները, որոնք Հայաստանի քաղաքացիներու կողմէ կ’առաքուին լատինատառ կամ կիւրեղեան (ռուսերէն) տառերով։

Մենք կը հաւատանք որ հայ ժողովուրդը դրականօրէն կը մօտենայ մեր կոչին եւ բծախնդրութեամբ կ’աջակցի այս նախաձեռնութեան։

Յարգելի հայրենակից, վերոյիշեալ ստորագրահաւաքը պիտի ուղարկուի Հայաստանի պատկան անձնաւորութիւններուն եւ մարմիններուն: Լիայոյս ենք որ համաձայն էք բովանդակութեան հետ։ Կը խնդրենք միանալ մեզի՝ ստորագրելով էլեկտրոնային «պատուհան»ին մէջ:

Նախաձեռնողներ (այբբենական կարգով)
Այնթապլեան Յակոբ, Լոս Անճելըս, բժիշկ, բառարանագիր
Արթինեան Յովսէփ, Լիբանան, բանասէր, լրագրող
Գոճայեան Ասատուր, Անգլիա, ոսկերիչ
Գոճայեան Մինաս, Լոս Անճելըս, հայագէտ
Եազըճեան Գէորգ, Հայաստան, պատմաբան
Ելանկէօզեան Խուան Ռ. Ս, Արժանթին, երաժշտահան, բանաստեղծ
Եղիայեան Արմենակ, Լիբանան, ատամնաբոյժ, լեզուաբան
Էլլեզեան Հուրի, Գանատա, երկրաբան, բնապահպան
Թիւթիւնճեան Ժիրայր, Գանատա, լրագրող
Թումաճան Միհրան, Ա.Մ.Ն. Հայկական Համագումարի Արեւմտեան Շրջանի տնօրէն
Ճանոյեան Խաչիկ, Լոս Անճելըս, ապահովագրող, հասարակական գործիչ
Մանուկեան Էդգար, Գանատա, տնտեսագէտ, տնտեսագիտութեան թեկնածու
Մարտիկեան Ռազմիկ, Լոս Անճելըս, գործարար
Մարտիրոսեան Ալեքս, Գանատա, գործարար
Մկրտչեան Կարէն, Հայաստան, խմբագիր
Յարութիւնեան Անահիտ, Հայաստան, խմբագիր
Շխըրտըմեան Ահարոն, Լիբանան, ճարտարագէտ, խմբագիր
Չարչօղլեան Արմէն, Գանատա, աւագ գիտաշխատող
Պալեան Յակոբ, Ֆրանսա, խմբագիր
Պոյաճեան Բաբգէն, Գանատա, ճարտարապետ
Սարգիս Ատամ, Գերմանիա, բժիշկ
Սերայտարեան Սուրէն, Վիեննա, դիւանագէտ
Տեքմեզեան Ռուբէն, Թեքսաս ԱՄՆ, բժիշկ
Տեքմեզեան Սիլվա, Թեքսաս ԱՄՆ, բուժքոյր
Տէր Դաւիթեան Յարութ, Լոս Անճելըս, հրապարակագիր
Քոչարեան Ժիրայր, Բեռլինի պետ. Ազատ Համալսարանի հնդևրոպական և համեմատական լեզուաբանութեան հայկական բաժնի դասախօս

ՍՐՏԱԳԻՆ ԿՈՉ ԵՎ ՍՏՈՐԱԳՐԱՀԱՎԱՔ
ՓՐԿԵ՛ՆՔ ՀԱՅԵՐԵՆԸ

Հարգելի հայրենասեր բարեկամ,

Արևմտահայերենը հասել է կործանման եզրին՝ սփյուռքահայության զանազան հատվածների մեջ հետզհետե խորացող ձուլման և ազգային ինքնության կորստի պատճառով: Որպես փրկության արմատական միջոց անհրաժեշտ է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը պետական գերակա  շահ հայտարարի ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՎԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄԸ:

Սակայն մեծ ցավով նկատում ենք, որ մեր հայրենիքում արևելահայերենը նույնպես վտանգված է: Լեզուն ենթարկվել է օտար բառերի ու եզրերի խորթ և անհարկի ներմուծումների, աղճատվել օտար բառերի ու եզրերի անշնորհք «հայացումների» հետևանքով: Նորօրյա «հայախոսներն» ու «հայագիրները» աղբամանի են վերածել մեր մայրենին՝ անհասկանալի դարձնելով այն: Պաշտոնատարներ, թղթակիցներ, հաղորդավարներ և հեռուստատեսային մեկնաբաններ մահացու հարված են հասցրել ու շարունակում են հասցնել նախնիներից մեզ ժառանգված լեզվին: Օտար բառերն ու արտահայտությունները ներկայացվում են և ընկալվում են իբրև «հայացած» բառեր: Օտար բառերի այս սանձարձակ գործածությունը բացատրվում է «ժամանակի նորությունների» և «աշխարհի հետ կապ պահելու» ոչ-գիտական պատճառաբանություններով:

Հետևաբար, սույն ստորագրահավաքով Հայաստանի Հանրապետության պատկան մարմիններից պահանջում ենք՝

Ա.- Անհապաղ վերականգնել Եզրաբանության հանձնաժողովի հեղինակությունը և նրան տալ բացառիկ լիազորություններ, որպեսզի կանոնակարգի նոր բառեր ստեղծելու հիմնարար սկզբունքները:

Բ.- Վերջին տասնամյակներին մուտք գործած օտար եւ զազրահունչ բառերը փոխարինել իսկական հայարմատ բառերով ու եզրերով:

Գ.- Լեզվական խիստ գրաքննության ենթարկել զանգվածային լրատվական միջոցների հրապարակումները և պետական մարմինների պաշտոնական ելույթներն ու հաղորդագրությունները, և ՀՀ պետական ՄԻԱԿ լեզուն այլասերողներին կարգի հրավիրել։

Դ.- Հաճախակի հեռուստահաղորդումներով և ժողովրդին սիրելի մտավորականների մասնակցությամբ սատարել հայերեն նոր բառերի տարածման, քաջալերել մեր հասարակությանը իբրև թե գործնականության և հեշտության պատրվակով օտար բառեր չգործածել մեր գեղեցիկ լեզվում:

Ե.- Հարգել գրական արևելահայերենի քերականական և շարահյուսական կանոնները, որպեսզի մեր քաղցրահնչուն արևելահայերենը զերծ մնա օտար բառերի ներխուժումներից:

Զ.- Պետական գրասենյակների մեջ մերժել այն բոլոր առցանց գրությունները, որոնք առաքվում են Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների կողմից լատինատառ կամ կյուրեղյան (ռուսերեն) տառերով:

Մենք հավատում ենք, որ հայ ժողովուրդն ու ՀՀ պետական մարմինները դրականորեն կվերաբերվեն մեր կոչին և բծախնդրությամբ կաջակցեն այս նախաձեռնության:

Հարգելի հայրենակից, վերոհիշյալ ստորագրահավաքը ուղարկվելու է Հայաստանի պատկան մարմիններին և անձնավորություններին։ Լիահույս ենք, որ համաձայն կլինեք բովանդակության հետ։ Խնդրում ենք միանալ մեզ, ստորագրելով էլեկտրոնային «պատուհան»ի մեջ։

English

Dear Compatriot,

Western Armenian is at the brink of extinction due to the widespread assimilation and loss of national identity in various parts of the Diaspora. Armenia must take on the protection of the language.

We note, however, with great sorrow that Eastern Armenian is also endangered in our homeland. It has been damaged by the unnecessary injection of alien words and phrases. It is distorted by the clumsy “looks” of foreign-sounding words and phrases. “Armenian speakers” and “Armenian writers” have turned our mother tongue into garbage bin, making it incomprehensible. 

The language inherited from our ancestors has and continues to receive mortal blows from officials, journalists, television anchors and commentators. Alien words and phrases are presented and perceived as “Armenianized.” This unbridled use of foreign words is explained by the unscientific pretext of “keeping in touch with the world.”

Therefore, through this petition, we ask the relevant bodies of the Republic of Armenia to:

a) Immediately restore the clout of the Committee on Terminology and give it exclusive powers to regulate the principles of coining new words.

b) Replace the alien words and phrases that have penetrated our language in recent times with actual Armenian words and phrases.

c) Censor the language, oversee the messages of the mass media, and the official speeches of state bodies.

d) Through frequent TV and radio broadcasts and the participation of popular intellectuals support the spread of new and proper Armenian words in Armenia, encourage our society not to inject foreign words into our beautiful language under the pretext of convenience and ease.

e) Respect the grammatical and syntactic rules of literary Eastern Armenian so that our melodious Eastern Armenian is free of alien intrusions.

f) Reject and ignore in state offices all communications in Latin or Cyrillic (Russian) alphabet sent on-line by citizens of Armenia.

We believe the Armenian people will respond positively to our call and will support this initiative with diligence.

This petition will be sent to the appropriate authorities of the Republic of Armenia and stakeholders. We ask you to raise your voice and sign this petition via the electronic window.

Thank you.

Russian

СЕРДЕЧНЫЙ ПРИЗИВ И СОБРАНИЯ ПОДПИСЕЙ

Спасём Армянский язы́к

Уважаемый и дорогой соотечественник !

Западноармянский язык на грани гибели из-за поступенно усиления процесса ассимиляции в разных слоях диаспоры и потериях национальной идентичности. Как радикальное средство спасения необходимо, что Республика Армения обявила СОХРАНЕНИЯ АРМЯНСКОГО ЯЗЫКА государсвенным высшим интересом.

Мы, между тем, с большим сожалением отмечаем, что и восточноармянский язык на нашей Родине находится также в опасности по причине ненужного проникновения в него иностранных слов и фраз. Он искажается неуклюжими вставками и заимствованиями из других языков. «Армянские ораторы» и «Армянские писатели» превратили наш родной язык в мусор, делая его непонятным.

Язык, унаследованный нами от наших предков, получил и продолжает получать смертельные удары  в выступлениях официальных лиц, журналистов, телеведущих и комментаторов. Иностранные фразы и выражения преподносятся и воспринимаются как «арменизируемые». Бесконтрольное и неоправданное применение иностранных слов в армянском языке объясняется  псевдонаучным предлогом «новизнами наших времен» и «быть в контакте с миром».

Исходя из высшеизложенного, с этой петицией требуем от соответствуюших инстанции Республики Армения:

а. Немедленно восстановить авторитет Комиссии Терминологий и дать ей необыкновенные полномочий чтобы она смогла урегулиривать основные принципы создания новых слов.

б. Менять чуждые и омерзительные слова внедрённые в последние десятилетия с исконными армянокоренными словами и терминами.

в. Регулировать СМИ и официальные выступления и сообщения руководящих инстанций к суровой языковой цензуре и контролировать их языковое состояние, и, если необходимо, строго наказывать тех, кто не подчиняется

г. Через частые телевизионных и радиопередач с участием признанных  и с участием любимых интелектуалов помогать распространению новых армянских слов и поощрять нашу общественность не использовать чуждые слова в нашем  и прекрасныйРодном языке под предлогом практичности и лёгкости.

д. Уважайте грамматические и стилистические нормы восточноармянского языка, чтобы наш мелодичный языка оставался без вмешательства иностранных слов.

е.  В государственные Офисы отказать и принебречь все онлайн записи, посылающими с латинскими или кириллическими буквами гражданами Армении

Мы верим, что армянский народ будет положительно откликнуться на наш призив и с придирчивостью поможет нашей инициативе.

Дорогой соотечественник !

Эта петиция бидет посылаться соответсвующим инстанциям в РА. Мы надеемся, что ты сердечно трепетно согласен с её содержанием, и призиваем тебя подписать через электронное «окно».

 

French

Cher compatriote,

L’arménien occidental est au bord de l’extinction en raison de l’assimilation graduelle ainsi que de l’effritement de l’identité nationale dans diverses parties de la diaspora. L’Arménie doit absolument assumer la protection de la langue.

Nous notons, cependant, avec grande tristesse que l’arménien de l’est est également en péril dans notre patrie. Il a été altéré par l’injection indue de mots et de phrases bizarres. Il est déformé par les maladroits « ajouts » de mots et de phrases étrangers. Les « interlocuteurs arméniens » et les « écrivains arméniens » contemporains ont transformé notre langue maternelle en dépotoir, ce qui la rend incompréhensible.

La langue héritée de nos ancêtres a et continue de recevoir des coups mortels de la part de fonctionnaires, de journalistes, d’animateurs de télévision et de commentateurs. Les mots et expressions bizarres sont présentés et perçus comme « arméniens ». Cette utilisation déchainée des mots étrangers s’explique par le prétexte non scientifique de « rester en contact avec le monde ».

Par conséquent, à travers cette pétition, nous demandons aux autorités compétentes de la République d’Arménie de :

a) Restaurer immédiatement le pouvoir de la « commission de la terminologie » et lui donner des pouvoirs exclusifs pour règlementer les principes de l’identification de nouveaux mots.

b) Remplacer les mots et expressions « étrangers » qui ont infiltré notre langue ces derniers temps par des mots et des phrases arméniens réels.

c) Censurer la langue, superviser les messages des médias de masse, et les discours officiels des organes de l’État.

d) Grâce à la participation fréquente d’intellectuels appréciés à des émissions de télévision et de radio, soutenir la diffusion de mots arméniens nouveaux et appropriés en Arménie. De plus, encourager notre société à ne pas injecter des mots étrangers dans notre remarquable langue sous prétexte de commodité et de facilité.

e) Faire respecter les règles grammaticales et syntaxiques de l’arménien oriental littéraire afin que notre mélodique Arménienne de l’est soit exempte d’intrusions étranges.

f) Rejeter et ignorer dans les bureaux d’État toutes les communications en alphabet latin ou cyrillique (russe) envoyées en ligne par des citoyens d’Arménie.

Nous croyons que le peuple arménien répondra positivement à notre appel et soutiendra cette initiative avec diligence.

Cette pétition sera envoyée aux autorités compétentes de la République d’Arménie et aux parties prenantes. Nous vous demandons d’exprimer votre opinion et de signer cette pétition à travers la fenêtre électronique.

On vous remercie.

German

Dringender Aufruf zur Unterschriftensammlung

Retten wir die armenische Sprache
Sehr geehrte Landsleute,

Die westarmenische Sprache befindet sich am Rande des Untergangs. Der Grund liegt in der bei verschiedenen Teilen der Diaspora-Armenier nach und nach sich vertiefenden Integration und dem Verlust der nationalen Identität.

Als gründliches Mittel zur Lösung ist es unerlässlich, dass die unabhängige Republik Armenien den Schutz der armenischen Sprache zur höchsten staatlichen Priorität erklärt.
Mit großer Sorge beobachten wir, dass auch die ostarmenische Sprache in unserer Heimat gefährdet ist. Die Sprache ist unnötig mit Fremdwörtern belastet und verfälscht infolge der unpässlichen Übertragungen dieser Fremdwörter und Begriffe ins Armenische. Die heutigen „armenisch Sprechenden“ und „Schreibenden“ haben unsere Muttersprache zu einem Abfalleimer verwandelt, die ostarmenische Sprache entstellt.

Der Sprache wird von Staatsangestellten, Journalisten, Korrespondenten, Moderatoren und Fernsehanalysten unübersehbarer Schaden zugefügt. Die Fremdwörter und Ausdrücke werden als armenisiert vorgestellt und empfunden. Das zügellose Benutzen von Fremdwörtern wird mit unwissenschaftlichen Erklärungen wie „zeitgemäß“ und „zur Aufrechterhaltung der Beziehung zur übrigen Welt“ gedeutet.

Daher fordern wir mit dieser Unterschriftensammlung von den staatlichen Organen der Republik Armenien:

• Unverzüglich die Autorität der Kommission für Terminologie wiederherstellen und sie mit besonderen Vollmachten ausstatten, damit sie grundsätzliche Prinzipien für neue Wortschöpfungen verordnet.
• Die in letzten Jahrzehnten eingedrungenen fremden wie schlecht klingenden Worte mit solchen aus echt armenischen Wurzeln ersetzen.
• Die Nachrichtenmedien und die offiziellen Auftritte der Leitenden von Körperschaften sowie ihre Bekanntmachungen strenger sprachlicher Zensur unterziehen und einer Aufsicht unterstellen. Bei Bedarf strenge Bestrafung für das ungehorsame Verhalten fordern.
• Durch vermehrte Fernsehberichte und die Beteiligung von beliebten Intellektuellen die Verbreitung von neuen armenischen Wörtern fördern. Unsere Öffentlichkeit motivieren, dass sie aus praktischen Gründen keine Fremdwörter in unserer schönen Sprache benutzen.
• Die grammatischen und syntaktischen Regeln des Ostarmenischen beachten, damit unser schön klingendes Ostarmenisch von der Invasion von Fremdwörtern verschont bleibt.
• Lehnen Sie in Regierungsbüros alle Nachrichten in lateinischen oder kyrillischen Alphabeten (russisch) ab und ignorieren Sie sie, die von armenischen Bürgern online gesendet wurden.

Wir sind zuversichtlich, dass das armenische Volk positiv auf unseren Aufruf reagieren und kritisch unsere Initiative unterstützen wird.

Verehrte Landsleute,
die oben erwähnte Unterschriftensammlung wird den zuständigen Organen Armeniens zugesendet. Wir hoffen, dass Sie mit dem Inhalt dieses Schreibens einverstanden sind und bitten, uns zuzustimmen und ihre Unterschrift in dem unten zur Verfügung stehenden elektronischen „Fenster“ zu leisten.

Spanish

Estimado Amigo Compatriota.

El armenio occidental ha llegado al extremo de su inminente pérdida. En diferentes partes de la diáspora armenia, ya, que poco a poco por una profunda asimilación lo lleva, al inexorable extravío de la identidad nacional.

Con mucho dolor observamos en la Patria, que el armenio oriental también está en peligro. La lengua está sometida a foráneas palabras bastardas e irreparables ataques, corrompiéndose a sonidos sin gracia extranjeros y “premisas armenizantes”. Con las innegables consecuencias contemporáneas de los “armenioparlantes” y los “armenioescribientes” han transformado en un basurero nuestro incomprensible armenio oriental materno.

La lengua llegó y llegará al golpe mortal por parte de los que ocupan cargos gubernamentales, los periodistas, los corresponsales, los locutores y de los que observan con su opinión en los medios televisivos y de comunicación, todos.

Las palabras y expresiones bastardas se presentan y asimilan como si fueran armenizadas.

Este desenfrenado uso de palabras foráneas se explica por las “novedades contemporáneas” y

por “mantener relaciones con el mundo”, pero de ninguna manera sosteniendo un fundamento científico.

Por lo tanto, para requerir tal junta de firmas, les rogamos a los cuerpos responsables de la República de Armenia, que

1.  Restablezca de manera impostergable la autoridad del Comité de Terminología, dándole a él especiales plenipotencialidades para la creación de las nuevas palabras con bases canónicas.
2. La inserción de las palabras foráneas y cacofónicas utilizadas en el último decenio cambiarlas por las verdaderas palabras de raíces armenias con determinación.
3. Someter de manera severa a la censura lingüistica literaria; y vigilar y hacer reflexionar sobre la resonancia a todos los medios de difusión y a los cuerpos gubernamentales de la República de Armenia como la ÚNICA lengua. Heterogéneamente invitar a sancionar con importantes multas y otros medios penitentes a quienes no la cumplan.
4. Con los frecuentes programas televisivos y con la intervención de los intelectuales armenios queridos por el pueblo apoyar la difusión de las nuevas palabras armenizadas con fundamento. Y por otro lado alentar a nuestra sociedad que con el pretexto de lo pragmático y el facilismo no utilicen palabras extranjeras en nuestro hermoso idioma.
5. Revalorizar la gramática del armenio académico oriental y sus leyes de composición, para que el dulce sonido del idioma armenio se mantenga en alto frente a la repugnante y foránea invasión.
6. En los círculos gubernamentales rechazar y despreciar todo aquello como escritos, Internet, los cuales, los ciudadanos de Armenia envían con letras latinas o cirílicas (rusas).

Nosotros estamos convencidos que Nuestro Pueblo Armenio se acercará positivamente a nuestro llamado y a la dirección de su sentido nacional.

Queridos compatriotas esta lista de firmas presentada se enviará a las personalidades correspondientes, esperamos que estéis de acuerdo con esta responsabilidad y les rogamos alcen sus voces, háganse eco y firmen apropiadamente por medio de la pantalla electrónica.