Timely Debate on Diasporan Unity

  • 5 minute read
Total
0
Shares
0
0
0
Share
0 people shared the story
0
0
0
0

A Decrease font size. A Reset font size. A Increase font size.

Keghart.com Editorial Board, 23 November 2010

The hotly-debated topic of Diaspora unity has been the mainstay of Armenian public discourse over the past five decades, if not longer. To cite one example, a serious attempt to form a unified body was made in 1979 when about 300 intellectuals and activists met in Paris. In subsequent years the group held two similar successful gatherings in Lausanne and in Sevres. The fervour, however, abated over time. The Diaspora unity issue resurfaced with renewed zeal following the publication of the infamous Protocols between Armenia and Turkey.

Keghart.com Editorial Board, 23 November 2010

The hotly-debated topic of Diaspora unity has been the mainstay of Armenian public discourse over the past five decades, if not longer. To cite one example, a serious attempt to form a unified body was made in 1979 when about 300 intellectuals and activists met in Paris. In subsequent years the group held two similar successful gatherings in Lausanne and in Sevres. The fervour, however, abated over time. The Diaspora unity issue resurfaced with renewed zeal following the publication of the infamous Protocols between Armenia and Turkey.

Immediately after the Protocols, on Oct. 10, 2009, in a Keghart.com  article headlined "Thank you Nalbandian, Thank you Davutoğlu"  expressions for unity appeared .  It stated, ”… the Diasporan Armenians, are indirectly told to forge a truly effective unified strategy to define first ourselves as people, and concurrently formulate our demands.”  Around the same time the results of a poll were presented at a public discussion organized by the Armenian Rights Council of America in Altadena, California. It revealed that 75% of the people who responded to the question "who should speak on behalf of the Armenian Diaspora?" said that a new entity is required to represent Armenians living outside the Republic of Armenia. Although the poll’s methodology was not strictly along scientific lines, the results were somewhat indicative of the public mood.

Two months after the poll Keghart.com publicized the activities of the International Organizing Committee (IOC) of the proposed Western Armenian National Congress and established direct contacts with IOC initiators. Barely a month later Minas Kojayan’s Ո՞վ Պիտի Ներկայացնէ Սփիւռքը ("Who will represent the Diaspora?")  appeared in "Nor Or", the official organ of the Armenian Democratic Liberal Party of Western United States. It said, “It’s time that the political parties, the church institutions, charitable and compatriotic unions get together once more… [and be] the initiators of the creation of a supreme body.” On 25 Feb. 2010 Harut Sassounian outlined a framework of creating a democratic body, based on the principle of one man one vote. Since then several editorials and articles have been published on Diaspora unity, a pan-Diasporan entity, how to establish such a body and the various functions that it should oversee. One of the more notable takes on the topic was by Vartkes Yeghiaian’s “Convocation of an Armenian National Congress”. Other articles appeared in various media outlets in the Diaspora and in Armenia. Internet forums and chat-rooms were also abuzz with discussions.

The global interest in unity resulted in the day-long symposium on Nov. 20, organized by the Institute of Armenian Studies of University of Southern California in Los Angeles. About 600 people attended, some coming from as far away as Austria, Canada, France and Russia. A number of distinguished scholars, writers, media representatives, and politicians/diplomats expressed their views on unity. The event was broadcast via the internet, and the symposium materials will be published in a few months. The proceedings may be viewed at Mediasite.

 
The panelists were unanimous that it is high time the Diaspora organized to become an effective political force on the international scene and thus further the interests of the Diaspora and Armenia. Prof. Z. S. Andrew Demirdjian cited the endeavours of the Inuit, highlighting the unified struggle of the chiefs and activists of that nation, and their success in the creation of the province of Nunavut within the Canadian federation. He used the successful campaign to drive home the message that a unified Armenian Diaspora can also achieve its goals.

Some participants were less upbeat than others. Dr. Levon Marashlian, professor of history at the Glendale Community College, a veteran “unifier” who was involved in similar drives in the ’70s and the ’80s, cautioned about the not-so-favourable inclination of existing organizations for the formation of a unifying body. Prof. Stephan Astourian, the executive director of the Armenian Studies Program at the University of California in Berkeley, presented data based on facts, educated guesses and common sense.

While it is beyond the scope of this brief analysis to present a detailed account of the Los Angeles symposium, we would like to make some remarks.
 

The IOC has been active for the past four years and has held quarterly meetings. It has held symposia in Cyprus, in Armenia and elsewhere. It has produced several publications, researched ways of organizing people around common goals and is about to call for a convention for the establishment of a representative Congress. It is probably unique in its membership amongst the existing organizations and groups (non-political parties) with respect to the establishment of a bridge between individuals from the traditional diaspora and the “internal” diaspora, the latter amounting to more people than the population of Armenia. Was it an oversight that a representative of the IOC was not invited to the symposium?

A sizable community of Hamshens, Kurdified and Islamacized Armenians exists in Europe. They have no organization, but include a number of capable activists. A symposium addressing the formation of a unified Diasporan body along democratic lines should have invited representatives from these communities to the symposium and into the "big Armenian tent." Similar future gatherings must be more inclusive.

Gov. George Deukmejian’s presence was most welcome. When a unified organization is formed, an appropriate representative role should be reserved for the California governor: His American and international contacts and clout could be an effective tool to advance our cause. Ambassador John Evans’ remarks were carefully noted by symposium attendees. High-ranking and supportive personalities such as Mr. Evans should be invited more often to major Armenian gatherings, similarly “odars” such as Donald Wilson Bush, a direct descendant of  President Woodrow Wilson’s great-grandfather. At the symposium Mr. Bush declared that he is an ABC– "An Armenian by Choice”.

Canadian-Armenians can’t sponsor a conference similar to the Los Angeles symposium because there is neither an educational institution that is interested in promoting such an agenda nor it is the formation of a unified entity in the interest of the existing large organizations. It’s left to small, non-affiliated groups and forums to coalesce and take the initiative to organize a round-table debate or invite knowledgeable and articulate people. Keghart.com will utilize its technical, financial and PR resources to organize such a gathering, in co-operation with the supporters and the groups mentioned above. We believe similar discussions should be held in every community where sizable numbers of Armenians reside.
 

We thank the organizers of the symposium for the timely public debate and hope that the ideas and proposals made at the gathering would catch fire and lead to deliberations on the practical steps to make the unified Diaspora body a reality.
 
Total
0
Shares
Share 0
Tweet 0
Pin it 0

11 comments

  1. Diaspora*s* should re/organize submitting to SUPREME COUNCIL

    Above title ought to have been chosen as Symposium’s objective.

    Unity is not a new word injected into the fabric of Diasporan Armenians by foreign agents or simply by some negative character Armenians . This my post will also address the Editorial’s few lines that was allotted to our past World Armenian Congresses. If they faded away, dear editors, it was because the friction amongst Hyes was quite sharp in late ’70s and ’80s, especially in Europe and the Middle East.

    Anyhow, we also lacked a mechanism, which I have set forth here also in brief format a few times. But who comments on it, even negatively? I prefer the latter to silence, which bodes ….a trait amongst us, Hyes. It’s one of the two: a)jealousy, b) uncooperativeness…

    A very very famous  Armenian person that made the cover of TIME magazine some 80 years ago kissed Armenians goodbye, assumed a foreign name and wrote a booklet entitled ‘And I was 21"…in which he mentioned those two above traits as his reasons. The European Armenians, rather Paris based Armenity quickly gathered whatever quantity of  these booklets were available in the kiosks or book stores, so as Armenians would not be pointed out as described  by him. My wish would have been to republish it again and again so as  we would somehow realize that our character has those two traits, and try to get rid of them.

  2. diasporIAN unity

    I pray to God that when this happens we will be a force to reckon with. Only then will we be respected. Armenians are smart, talented and are incredibly business savvy; couple these with undivided togetherness and we have the world in our hands.

    All the very best in our new endeavour.

    Gerard Paraghamian a.o.c.a.

  3. Urgent need

    In a nutshell, last time we had a united Armenia was during Dikran the Great’s rule. Then the Christian Roman Empire dropped their support of Armenia to concentrate on their European campaigns. Then Armenia was partitioned between Persia and Byzantine. Since then we had feudal princes and rulers swinging between the two camps with constant infighting among themselves. We had local kings appointed by Persians?! Then there was the Muslim invasion followed by a short reign of Pakraduni and Ardzerouni clans, followed by the beginning of numerous Turkic invasions, and the rest is history. We failed to physically protect our land and we failed to reach unity among feudal rulers. Although today, we are spread all over the world, which at first may seem like compounding the problem, but modern means of electronic communications should help.
     
    In my opinion a Supreme Council is achievable in two steps. The most urgent first step which is required right away, should be the formation of a full time “Common Commando Unit”, running on a war-room agenda, around the clock, to seduce the world media, and to react instantly to every news bulletin that comes up, that bombards newspapers with articles, runs a synchronized propaganda machine that is based on the truth, appears constantly on talk shows, organizes university conferences with keynote speakers, produces periodic video clips and documentaries, and is constantly present at every Armenian news milestone.  Can we learn from the Jews?  We need young, articulate, multilingual activists, history and anthropology majors, law makers, and short documentary producers. We also need funds to fully support this full time Commando Unit as a business unit.
     
    The formation of the Supreme Council can only be the natural extension of this Commando Unit to take the action one step further to interface and lobby with high level political instances in Armenia, the US, EU countries, Russia, etc., to defend our cause, reparations, land claims, Artsakh and help the homeland.

  4. Ok, but please – not George Deukmejian

    Quite frankly, and I am sad to say this, it is well-known that former California governor George Deukmejian has not been involved in Armenian American issues, has not been particularly active (except as a name on some charity letterheads), and has barely uttered a peep on the important issues (the Protocols, Jewish lobbying against Armenians, the Armenian genocide resolution, reparations, land, etc.) for a very long time, if ever. 

    In my opinion, he should not play a lead role in a new Diaspora congress.

    And this points up a problem that I think may prevent true unity: The softliners among the Diaspora may tend to dominate a Diasporan congress.  I am speaking of some of the TARC/Armenian Assembly types. You know what I mean:  the "reconciliation" people, the let’s fly to Akhtamar and pray in front of Ataturk’s picture/let’s go to Pam Steiner events at Harvard/let’s do joint studies of 1915 with Turks, let’s create a new TARC/let’s take money from the Brits to create Civilitas – those types of people.

    What happens when they form a majority in a new Congress and try to commit genocide against our just demands?  I will tell you what:  The US, Russia, EU, LTP, Israel, and, of course, Turkey, will use that as an excuse to dismiss all just Armenian demands. 

    I see this as the #1 problem that a Diaspora congress would face.  Can you imagine electing people to the US Congress who want to do away with the United States?  No, you can’t.

    It makes no sense at all to create an organization that works against its people.   Let us see how things proceed, however.

    1. Agree with Dave

      I wholeheartedly agree with Dave. In fact, listening to the video clip on Mediaset provided by Keghart.com, the governor himself acknowledges that his interaction with the Armenian community at large has been minimal, and he goes on further to say that probably the organizers had in mind attracting a few attendees who would be encouraged to be present at the symposium because of his name and stature. He should be credited for being humble and honest.

      Armenians should avoid such gimmicks. After all what’s important is having people who are interested in the subjects, and committed to contribute something rather than being carried away by charisma and celebrity.

  5. Unity Modeled after JFNA

    Recently Vice-President Joe Biden addressed the Jewish Federation of North America. I quote from the website: “The Jewish Federations of North America represents 157 Jewish Federations and 400 independent Jewish communities”.

    The Jewish Federation of North America may be an example to follow. It would be interesting to study its by-laws and its operation to be able to unify so many independently functioning entities for a common cause. Of course I am not espousing the cause.

    Sometime in 1970s there was an effort to create an assembly of Armenian organizations in the nation’s capital. Reading the history of the Armenian Assembly of American at its website indicates that ‘ultimately, the coalition did not hold”. Instead, the Armenian Assembly claims in “its place was born a non-partisan organization”. I have difficulty relating to such a claim because I find the assertion contradictory. An organization, which is not the sum total of independent organizations, is an organization onto itself and is meant to have a vision, a structure and a modus operandi of its own that distinguishes itself from the other organizations. Hence by its nature such an organization is partisan including the Armenian Assembly.

    That’s where my concerns lie, whatever merits my concerns may entail. I would not like to see another Armenian Assembly in the making in the ongoing efforts. The three traditional Armenian political parties have combined over 300 years of service to our nation, something to be cherished and nurtured. The same traditional political parties along with their cultural, sporting, social, educational affiliates have contributed immensely to us as people whose self governance experiences during the past hundreds of years is confined between 1918-1920 first republic and the present republic, all together not even 25 years of self governance. Consequently if the current efforts are not inclusive of the traditional Armenian parties and their affiliates and are meant to sidestep them, the outcome will not withstand the test of time in my view.

  6. Diasporan Unity

    The facts as I see:

    Without unity, we do not amount even to a joke in international arenas. Look at us now; we cannot even coordinate our April 24 activities let alone policies or political agendas. Armenian government should be involved for coordination, no alternative as much as one might object to it. We have a country now and without their input, one should ask what and who are we doing anything for?

    The Jewish Diaspora is coordinated by Israel at the Foreign Ministry level. – There should be an enforcement mechanism or entity associated with establishing such a unified body. As unpleasant as it may seem, we live in a real world and without order, there will be too many chiefs running around without direction.

    The 2nd act that the newly formed Jewish state accomplished when it was established was to create its enforcement arm, the Mossad. We may never have an entity like it but we should strive to get one that works for us. – The Diaspora Ministry of Armenia, created only 2 years ago, although does not have much accomplishments to show for, does not deserve to be chastised as blatantly as has been. I am sure that their annual budget is less than the weekly income of some individual members of our communities.

    Young blood is needed. Our youth suffer total apathy towards Armenian issues justifiably, if you look through their eyes to our present state of affairs. Without our youth, we are history. This does not happen by itself but it takes hard work to get them involved. If we are not willing to do this step, all other issues are mute.

  7. Prof. Associations and National Investment Trust Fund

    Z. Sarkissian is all vigor and for  establishing urgently war-room-like office, he calls ¨Coomon comando Unit¨. This can be modified; the idea is good, however, not with that phraseology that attracts foreign interference.

    It might serve the same objective  to elect one or two sub-committees, such as one that will immediately commence to issue a call for all ¨Professional Colleagues¨to form into Associaitons in all Armenian dense townships. 5 already are on the scene: The Health/medical, The Engineers & Scientists,The Bar Association, etc

    Armenians make up over a 100,000 working in those fields.They are well advanced and have attained importance. They are  not yesteryear´s ¨Silent majority¨as dubbed by some politico.This is where we should tap in foremost, for human resources and  through them the enhancement of a ¨National Invstment Trust  Fund¨. This sub committe  should comprise people who have contacts  with our magnates, the likes of Kirk Kirkorian, Louise simon & Richard Manoogians, Vatche Manoukian, Eduardo Ernekian, Cafesjian and late comers in Moscow.

    Request them to kindly ïnvest¨, not donate, for the establishment of the "Fund" and its proper registration in Geneva by their appointed experts. They themselves becoming the nucleus board members of the "Fund" or by proxy appointing their desired persons. This Board can ask secondary millionaires to chip in, thus all the way down to one  thousand dollar investors.

    The ¨Fund¨ can invest through experts into secure Govt. bonds rendering say 4-5%  per annum. Half of the earnings may be paid to investors, and the rest added to Capital. 

  8. Hope

    I hope this unity will be achieved before Armenia disappears from the map… Am I pessimistic? Maybe, but reading the above messages I already see the many diverse opinions. Like H. Der Sdepanian mentioned we can hardly coordinate the 24 April commemorations. We have 2 fossilized outdated political parties that their "chiefs" don’t want to lose their "ator". Being united is hardly in our genes. Sad.

  9. ՍՓՅՈՒՌՔԻ ԴԵՐՆ ՈՒ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ

     Igor Muradian’s Article  

     

     
     

    Անցած 22 տարում ԼՂ-ում հայերի զանգվածային ելույթների պահից ի վեր հայկական սփյուռքը քիչ բան չի արել և, ամբողջությամբ վերցրած, կարևոր խնդիրներ է իրականացրել ինչպես ՀՀ-ի, այնպես էլ ԼՂՀ-ի շահերի պաշտպանության ուղղությամբ։
     
    Սփյուռքի աշխատանքը, չնայած բազմաթիվ հակասություններին, մոլորություններին ու սխալներին, բավականաչափ բարձր է գնահատվում, այդ թվում՝ միջազգային հասարակայնության կողմից։ Դրա հետ մեկտեղ վերջին տարիներին նկատվում է սփյուռքի հասարակական ու քաղաքական կազմակերպությունների գործունեության պասիվություն ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ ԼՂՀ-ի սոցիալական ու քաղաքական կյանքում։
     
    Դա տեղի է ունենում նախ և առաջ պատմական հայրենիքի հրատապ խնդիրների հարցադրման, օրախնդիր հարցերի իրականացման գործում սփյուռքի տեղի ու դերի անհրաժեշտ ըմբռնման բացակայության պատճառով։ Ակներև է նաև, որ Հայաստանի քաղաքական ղեկավարությունը շահագրգռված չէ սփյուռքի և հայրենիքի բուն քաղաքական, հասարակական ու տնտեսական միասնացմամբ։
     
    Սփյուռքի՝ Հայաստանից իրեն հեռու պահելու հիմնական գործոններն էին համակարգային կոռուպցիան, տնտեսական գործունեության կլանային կացութաձևը, իսկական մրցակցության բացակայությունը, բոլոր մակարդակների ոչ ժողովրդավարական ընտրությունների ծայրահեղ ձևերը, հասարակության վրա զանգվածային լրատվամիջոցների ազդեցության սահմանափակվածությունը։
     
    Հայաստանում շատ հնատիպ հասարակական հարաբերություններ են ձևավորվել, և ձևականորեն ժամանակակից քաղաքական համակարգի պայմաններում բացակայում են ժողովրդավարական քաղաքական ավանդույթները։ Մինչև օրս այդպես էլ ժամանակակից քաղաքացիական հասարակություն չի գոյացել, երկրում նկատվում են ուղղահայաց կառավարման ինչ-որ ավանդույթներ, վարչարարության կիսաքրեական եղանակներ։
     
    Սփյուռքի նոր սերունդը, որը մեծապես ներկայացված է իրավական հասարակության ու ժողովրդավարության պայմաններում ժամանակակից կրթություն ստացած մարդկանցով, սոցիալացված է, ինչ խոսք, չի կարող ընկալել հայաստանյան կյանքի պայմանները։
     
    Սակայն սփյուռքի նման պասիվ դիրքորոշումը չի կարող արդարացվել Հայաստանի պայմաններով։ Սփյուռքի հասարակական ակտիվ խմբերը պետք է հասկանան, որ նոր ժամանակներ են եկել և նոր մարտահրավերներ են առաջացել։
     
    Դրանք ոչ միայն աշխարհականացման մարտահրավերներ են, այլև աշխարհում ուժերի նոր դասավորության, ուժերի նոր հաշվեկշռի հետ կապված խնդիրներ։ Հենց ինքնիշխան Հայաստանի գոյության շնորհիվ սփյուռքը հնարավորություն ունի նոր նշանակալիություն ձեռք բերելու և նոր դեր խաղալու միջազգային քաղաքականության մեջ, սոցիալական ու մշակութային կյանքում։
     
    Սփյուռքի առջև ծառացել է ավանդական և համեմատաբար նոր կառույցների նշանակության ու գործունեության եղանակների վերաիմաստավորման խնդիրը, որոնք կարող էին հաղթահարել քաղաքական խմբերի նեղ շրջանակներն ու միասնացնել հասարակության տարբեր խավերը։
     
    Եթե սփյուռքը ցանկանում է հաջողությամբ կատարել մեր ազգի նպատակների ու խնդիրների իրականացմանը միտված իր գործունեությունը, ապա պետք է կազմակերպված լինի որպես ցանցային կառույց, որը բնութագրվեր անհրաժեշտ բազմազանությամբ ու մանևրայնությամբ։
     
    Ցավոք, մի շարք երկրներում սովորույթ է դարձել սփյուռքի ինչ-որ այլընտրանքային կազմակերպություններ ստեղծելու գործելակերպը, որոնք հնչեղ անվանումներ ունեն, ներկայացած են բավականաչափ հանրահայտ մարդկանցով, բայց իրականում սահմանափակ խմբավորումներ են, որոնք կազմավորվել են հարուստ ընտանիքների շուրջ։
     
    Դրա պատճառով այդ խմբավորումները դարձել են ոչ թե սփյուռքի հասարակական կազմակերպություններ, այլ սոսկ գործիք իրենց բնակության երկրներում՝ ուժի առավել ազդեցիկ կենտրոնների ձեռքում։
     
    Սփյուռքին հարկավոր են ոչ միայն կազմակերպական նոր կառույցներ, այլև որոշակի սոցիալական ու քաղաքական իմաստասիրություն, առաջնայնությունների որոշում և հասարակության տարբեր խավերի ու խմբերի շահերի զուգակցում, ինչը թույլ կտար էլ ավելի հաջողությամբ ընկալել ու մասնակցել Հայաստանում և իրենց բնակության երկրներում ընթացող սոցիալական ու քաղաքական գործընթացներին։
     
    Տվյալ խնդիրները սերտորեն կապված են Հայաստանի և ԼՂՀ-ի հիմնախնդիրների հետ։ Սփյուռքը պետք է դադարեցնի կողմնակի դիտորդի դիրք բռնելը և հասկանա այն գործընթացները, որոնք տեղի են ունենում հայրենիքում և հատկապես ԼՂՀ-ում։ 
     
    Ղարաբաղում հաշտության կնքման պահից 16 տարի է անցել, բայց արդյոք շա՞տ բանի է հաջողվել հասնել Ղարաբաղի հայ ժողովրդի իրավունքների ճանաչման, աշխարհում այդ ժողովրդի անվտանգության կոնկրետ խնդիրների ըմբռնման տեսակետից։
     
    Հայաստանի երեք նախագահների և նրանց շրջապատի գործունեության, անձնական ու խմբային շահագրգռվածության պատճառով ԼՂՀ-ն հայտնվել է գոյություն ունեցող խնդիրների առնչությամբ տեղի ունեցող գործընթացներից միանգամայն և վերջնականապես կտրված վիճակում։
     
    Հայաստանի ղեկավարության նման քաղաքականության պատճառներն էին զուտ եսասիրական, անձնական շահերը՝ կապված իրենց քաղաքական, իսկ ավելի ճիշտ՝ ներկայացուցչական հավակնությունների, ինչպես նաև բուն Ղարաբաղում ոչ մի անակնկալի չհանդիպելու ցանկության հետ։
     
    Հայաստանի քաղաքական ղեկավարությանը պետք է հնազանդ, կանխատեսելի, անծպտուն Ղարաբաղ, որը պատրաստ լինի կատարելու ցանկացած որոշում՝ ընդունված որևէ մեկի կամքով, բայց ոչ ԼՂՀ ժողովրդի և հասարակության։
     
    Ղարաբաղյան հիմնախնդրի, այսպես կոչված, կարգավորման գործընթացում տեսադաշտից լիովին դուրս են մնացել այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են արտաքին նախահարձակման պատճառով կորսված տարածքները, հայ գաղթականների ճակատագիրը, Ադրբեջանում գտնվող հայկական պատմաճարտարապետական հուշարձանների վիճակը։
     
    Երևանի հովանու ներքո աշխատող տեղական վարչակազմի գործունեության պատճառով ազատագրված տարածքներում, նախ և առաջ Լաչինի և մյուս շրջաններում, վերաբնակների թիվը, փաստորեն, կրկնակի կրճատվել է։ Ընդհանուր առմամբ չի իրականացվել Դաշտային Ղարաբաղի ազատագրված հողերի յուրացման, այստեղ բնակչության զգալի թվակազմի տեղավորման խնդիրը։
     
    Այդ խնդիրը տարրական էր ու միանգամայն իրագործելի։ Եվ միայն անտարբերությունն ու այդ խնդրի նկատմամբ հանցավոր վերաբերմունքը ԼՂՀ-ին զրկեցին քաղաքական երկխոսության կարևորագույն փաստարկից։ Սակայն ղարաբաղյան հիմնախնդրի քննարկման գլխավոր հարցը բուն բանակցություններն են, որոնք ընդունված է անվանել կարգավորում։
     
    Այդ կարգավորման հիմքում դրված են, այսպես կոչված, մադրիդյան սկզբունքները, որոնք մշակվել են՝ ելնելով տարածաշրջանի անվտանգության, տևականորեն խաղաղ գոյակցություն ապահովելու հնարավորության մասին ինչ-որ ձևական պատկերացումներից։
     
    Չարժե ասել, որ ինքնըստինքյան ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացը ուժի համաշխարհային կենտրոնների շահերի արգասիք է, որոնք շահագրգռված են տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական նոր դիրքեր ձեռք բերելով։
     
    Բայց մադրիդյան սկզբունքներն ինքնին ենթադրում են ԼՂՀ իրական գոյության՝ որպես ինքնորոշման արդյունքի կտրական անտեսում, Խորհրդային Ադրբեջանի Լեռնային Ղարաբաղի մարզի սահմանների մատնանշում, որը վաղուց գոյություն չունի, ինչպես նաև ազատագրված տարածքների բռնագրավում։
     
    Քաղաքական բանավեճում շարունակ բերվում է մի այնպիսի տարածքային անվանում, ինչպիսին է «յոթ շրջաններ», ինչն ավելի շուտ ոչ թե իրական, այլ երևակայական հասկացություն է։ Իրականում Ղարաբաղի լեռնային մասի շուրջը կա մի նեղ հողաշերտ, առանց որի կասկածի տակ է դրվում ոչ միայն Ղարաբաղի հայերի գոյությունը, այլև Հայաստանի Հանրապետության իրական ինքնիշխանությունը։
     
    Վերջին ժամանակներս Հայաստանի քաղաքական ղեկավարությունը բախվել է հայկական Ղարաբաղին սպառնացող աղետի իրողությանը, փորձում է այդ բոլոր փաստարկները ներկայացնել միջազգային քաղաքական բանավեճում։
     
    Բայց պատմականորեն արժեքավոր ժամանակը ձեռքից բաց է թողնված, միջազգային հարաբերություններում որոշակի դրոշմատիպեր են ձևավորվել, այսպես կոչված, սկզբունքներ և քաղաքական բառապաշար, և այդ ամենը բավականին դժվար է հաղթահարել այժմ, երբ Հայաստանի ղեկավարությունն ինքը բազմիցս, տարբեր հանգամանքներում համաձայնում էր կարգավորման այդ տրամաբանական սխեմային։ 
     
    Այն պետական կազմավորումը, որը ձգտում է իր ինքնիշխանության միջազգային ճանաչման, պետք է նախ և առաջ ցուցադրի քաղաքացիական հասարակություն կառուցելու, ժողովրդավարական ընտրություններ և տարրական ժողովրդավարական այլ նորմեր ապահովելու իր ընդունակությունը։
     
    Չճանաչված կամ մասամբ ճանաչված պետությունների թվում ԼՂՀ-ն ընտրությունների անկախության, իրավակարգի մակարդակով հետնապահ է հանդիսանում, թեև դեռ տակավին վերջերս ղարաբաղյան հասարակությունը միանգամայն հաջողությամբ ցուցադրել էր իրավակարգի և ժողովրդավարության ոչ վատ օրինակներ։ 
     
    Բավականաչափ սրությամբ է ծառացած Ջավախքի խնդիրը, մի տարածաշրջանի, որը բնակեցված է առավելապես հայերով, որտեղ Վրաստանի իշխանությունները փորձում են հայերին դուրս մղելու, նրանց մշակույթն ու սոցիալական շահերն անտեսելու և խտրականություն իրականացնելու քաղաքականություն վարել։
     
    Հայաստանի քաղաքականությունը, որը փորձում է առավելագույնս կարգավորել հարաբերությունները Վրաստանի հետ, վերջին ժամանակներս սուր բնույթ ստացած հանգամանքների ազդեցությամբ ավելի սկզբունքային է դարձել։ Հայաստանը հասկացել է, որ Ջավախքում ոչ մի ազդեցություն չվայելող զանազան խմբավորումներին ապավինելը, որոնց գործունեությունը միայն նպաստում է Վրաստանի վարած քաղաքականությանը, փորձում է այդ վիճակը շտկել Վրաստանի հետ անմիջական բանակցությունների միջոցով։
     
    Այդուհանդերձ, սփյուռքի կազմակերպությունները կարող էին միջազգային ասպարեզում ջավախքահայության շահերի պաշտպանության համար աշխատանքի ավելի որոշակի պլան մշակել։ Պետք է ուշադրության առնել այն հանգամանքը, որ Հարավային Կովկասում իրավիճակը նկատելիորեն փոխվել է, և արևմտյան հանրակցությունն այժմ այլ կերպ և շատ ավելի քննադատաբար է քննարկում Վրաստանի իշխանությունների քաղաքականությունը ներքին և արտաքին քաղաքականության տարբեր ուղղություններում։
     
    ՈՒժի համաշխարհային կենտրոնները մի դեպքում համերաշխ դիրք են բռնում Վրաստանի նկատմամբ, իսկ այլ դեպքերում էլ՝ բավականաչափ տարբեր դիրքորոշում։ Հայաստանի ղեկավարությունը փորձում էր Ջավախքում ապավինել քրեական շրջանակներին՝ ջանալով ճնշել հասարակական կազմակերպությունները, բացառել ցանկացած ազատախոհություն և քաղաքացիական հասարակություն ծավալելու փորձերը, թեև միանգամայն հասկանալի էր, որ վրացական իշխանությունների ճնշման ներկայիս պայմաններում միայն հասարակական կազմակերպությունները կարող են պաշտպանել հայ բնակչության իրավունքները։
     
    Դրա պատճառով հասարակական շատ կազմակերպություններ թուլացան, կրճատվեց դրանց ազդեցությունը, իսկ նրանց մի մասն էլ պարզապես վերացվեց Վրաստանի իշխանությունների ջանքերով։ Այդ քաղաքականության միջոցով Հայաստանի իշխանությունները փորձում էին պայմանավորվածությունների գալ Վրաստանի հետ, ինչը ոչ միայն միամտություն էր, այլև վտանգավոր էր տվյալ պայմաններում։
     
    Այդուհանդերձ, Ջավախքի հայ բնակչությունը բավականաչափ ուժեղ է և ընդունակ ընդդիմանալու, և իր մեջ ուժ գտավ ոչ միայն հակազդելու Վրաստանի այդ խտրական, բռնացման քաղաքականությանը, այլև, փաստորեն, չեզոքացնելու այն խմբավորումները, որոնց զորավիգ էին Հայաստանի իշխանությունները։ 
     
    Հայաստանում և ԼՂՀ-ում, ինչպես նաև Ջավախքի տարածաշրջանում բարդ իրավիճակ է ստեղծվել, ինչը հարուցված է ներքին և արտաքին պայմաններով։ Այդ պայմաններում սփյուռքի կառույցները պետք է հասկանան, որ պատմական հայրենիքի հետ հարաբերությունները չպետք է սահմանափակվեն իշխանությունների հետ կապերով, այլ հասարակական, քաղաքական և մտավորական լայն շրջանակների հետ գործակցելով։
     
    Սփյուռքի կառույցների վարքագծի նախկին մոդելներն ու շարժառիթները դարձել են հնաոճ և իրենց չարդարացնող։ Առաջացել են նոր պայմաններ ու մարտահրավերներ, ուստի և պետք է կարողանալ պատասխանել դրանց։
     
    Ղարաբաղի հայերը կանգնել են ներկայիս ներքին իրադրությունը արմատապես վերանայելու և արտաքին քաղաքականությանն իրենց իրական մասնակցությունն ապահովելու անհրաժեշտության առջև։ Այսպես թե այնպես, Հայաստանի ղեկավարությունը սկսել է հասկանալ, որ միջազգային հարաբերություններից ԼՂՀ մեկուսացումը հանգեցրեց Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մանևրելու և արդյունավետության կորստին։
     
    Բայց խնդիրների լուծման բանալին այժմ արդեն ուղղահայաց սխեմայի մեջ չէ, երբ որոշումներն իջեցվում են վերևից ներքև, այլ ժողովրդի հեղափոխական դիրքորոշման մեջ, որին պետք է զորակցեն Հայաստանի հասարակությունն ու սփյուռքը։
     
    Ցավալի է, որ վերջին տարիներին սփյուռքի կազմակերպություններն այդպես էլ չեն որոշարկել իրենց դիրքորոշումը Ղարաբաղի և Ջավախքի խնդիրների առնչությամբ։
     
    Ինչպես Հայաստանի քաղաքական շատ կուսակցություններ և կազմակերպություններ, սփյուռքի կառույցները ձևացնում են, թե Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման համար հռչակված մադրիդյան սկզբունքները թեպետև փոխզիջողական են, բայց և դրական են, և դրանց հիման վրա հնարավոր է կարգավորել Ղարաբաղի հիմնախնդիրը, տարածաշրջանի կացությունը հանգեցնել երկարաժամկետ խաղաղության ու համագործակցության։
     
    Մինչդեռ իրականում մադրիդյան սկզբունքները շատ կասկածելի են և կհանգեցնեն ղարաբաղյան նահանգի կորստին հայ ժողովրդի համար։ Ոչ միայն Ղարաբաղի ճակատագիրը, այլև Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանության ճակատագիրը կախված է Դաշտային Ղարաբաղից և որն անվանում են «յոթ կամ հինգ» շրջան, որն այդպիսին չէ միայն երևութականորեն, իսկ իրականում իրենից ներկայացնում է մի նեղ հողաշերտ։
     
    Ոչ սփյուռքի կազմակերպությունները, ոչ էլ սփյուռքի ավանդական քաղաքական կուսակցությունները, որոնք ներկայացված են Հայաստանում, այդպես էլ չեն նշել իրենց վերաբերմունքը մադրիդյան սկզբունքների նկատմամբ։
     
    Միջազգային հանրակցությունը հասկացել է, որ Հայաստանի և սփյուռքի շահերը միշտ չէ, որ համընկնում են, իսկ երբեմն էլ գտնվում են բացահայտ հակասության մեջ։ Այդ առնչությամբ հարց է ծագում, թե սփյուռքի կազմակերպությունները պե՞տք է արդյոք ամեն ինչում ընթանան Հայաստանի իշխանությունների հետևից, թե՞ պետք է ապահովեն սփյուռքի իրական քաղաքական սուբյեկտ լինելը։
     
    Համենայն դեպս, հասկանալի է դարձել, որ 2009 թվականի իրադարձությունները, երբ ներհակություններ ի հայտ եկան Հայաստանի քաղաքական ղեկավարության և սփյուռքի կազմակերպությունների միջև, դաս եղան շատերի համար, ովքեր հույս էին կապել իշխանության վրա ազդեցություն գործելու ընդունակության հետ, երբ համահաշտեցումը (կոնֆորմիզմը) բազային դիրքորոշում էր հանդիսացել։
     
    Սփյուռքի կառույցները պետք է ավելի քննադատաբար վերաբերվեն Հայաստանի քաղաքականությանը և Ղարաբաղում ստեղծված կացությանը, փորձեն մասնակցել Հայաստանի քաղաքական գործընթացներին, ազդեցություն գործեն ԼՂՀ-ի իրավիճակի վրա։ Անցել է իրադարձությունները սոսկ դիտարկելու և համաձայնողական դիրքորոշման ժամանակը։ Դա անցած փուլ է և չկա վերադարձ։
     

    ԻԳՈՐ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ

    http://lragir.am/armsrc/comments41328.html

    1. Hargeliner, Muradian ,Adamyan yev aylk—

      Yete  harc Yelouytner ounenaln e  ,anchap lav ek grel yev arzhani dzapaharautyan..Bayc  iraganutyan Real Politik, gam Hayastan-Spyurk  Gaberi Serdecman  masin e…khosk, garcoum em mi kani doxerov  dal gareli, wor yes nerdnem, ipr hasarag  mi Azgis Dzara  Zinwor…Hedevyaln e—

      1.¨Spyurk  shad  Bazmeres  e Multi-Facet, Franciaxos  yev Mdacox, Hispano America -Latin America, N.Amerikaner   Mijin Arevelk  yev Anshshut, NOU::::barousky  dozhe  khosox  yev  mdacox Rusahayoc.Grete mornalu vra  ei…Arabakhos ,barskakhso ayne  Garj, Mijin Arevelki Hayer—Menk bedk ounenk  Üngeraynutyan¨  Societization,ay¨n wor  Oskaniank holovoum en ipr. ¨Civil Societies¨ har  yev nman Yevropaconc… wor  hamesdis, azgis dzarai dvadz dzragrov  ayn e ,  Gorci Desagi   Asocianer i mej mervelov  yev ashkhadelov  g´sdacvi.
      Ounenmk,park diroj, arten isk 5 , ouzem te chuzem,.ouzek te chuzek…Yeghav?
      Ays asocianeroum 100,000 ic aveli andamnerov  -16  Bnagavarneroum…ashjkhadoghneri mod e  taknvadz  mer Nirhogh hsgan, zor Gousagcutyunk  der voch shad heru zhmanagneroum mez gochum ein¨Lour metzmasnutyun¨  yeghav?
      Voch cheghav!!!!!  menk hima  ayd marzeroum shad arajacac  yev  arajadar  enk—

      2.Mer Associaneroum ,baci DIVAN  wor sovoragan e  ,sa  im ¨suggest´ aracn e…3 yak delegate ner g´undrven  yuryacncic,  3 dzirkeric  meg  lracnogh, ayn  e :_,A. amenic shad masnagidutyan mej arajacac, B.Mshaguytabes, azgayin mij azgayin, yev Oghgab sdexcogh garoghaganutyamb.C. Nyutabes  hajoghtyun arcanagrac . ponyil? meg miusin lracnogh Dzirker.  Aba,  Gazmoum  en Mij masnagidutyanc Group, yurakanchyur hayashad  kaghak, hraviroum  mer avandagan gusagcutyan  irenc 3 -yak ner nergayacnel yev  meg- agan mer Hokevor Haranvanutyuunic .  Ays bes sdexdzvoum e  iragan Masnagcaganutyun yev  Nergayacchaganutyun. Aba  Ayd  Spyurkyan kaghakneric yurakanchyur  Bnagavaric  -veronmshyal, miayn meg  delegate  Nouyn Spyuki  Mayrakaghak en arakoum,nouynbes mer  gusagcutyunk, Hokevork, sdeghdzelov Ayd yergri (Spyurkyan)  Gedronagan Khorhourt.Aba-

      3.Nouyneric debi  GER  Khorhourt  delegate  en linoum yete cangacvi anshousht, 
      Bacadryutyun  inchu  5 department:-  Ger  khpohurt,  Kaghakagan orinagan, i Strasbourg, HH i delegacia  i gokhkin voch te nsdac goxkin , ayl nouyn kaghakoum.B- Gorcadir  i NY, MIavorvadz Azgeri HHi delegate  gokhkin, Dndesagan  Geneve  CH, Social Harceri  yev   Abaga Nergaght  gazmagerbogh I  MASKVA…
      5rt  ounenk  i Sourp Etchmiadzin Khoghovagvadz  Medzi Dann Giligio Gatoghigosutyan  Hed. Bolor  ziraru hed unmisht gabmi mej  noragouyn Comunigaciayi  mijotsnerov…Isk  Inch nmadag. Baci Ungeraynutyun  gazmagervadzutyun?
      Himnelu  ¨¨Azgayin   Nerdraman Himnadram¨nakh GORIZ  mer magnatnerov  ,yuryance nergayzcuchineri garavarmamb wor sa  arten isk barz  e  HAVADK   undzayogh, hedo millionchikner,  minchev hazaragan dolar nerdroghner…soka i harge  amenic shad   ,vero hishyalk 100,000  ner..

      4. Ays himnadram  arajin  hertin g sadari  NERGAKHT  sgselu..
      aba  mijin pokr , hoghagorcneri   yev aylk  Varg  bac  toghlov  2/3%. ov  Isk  Himnadram(capital) iharge   Re invest glini  Garavaragan Bonds  eri mej  shad abahov  shurj 5/6%  shahuytov.Woric  3%  nerdroghnerin g´drvi-…
      Aveli chem garox grel  aysdegh .Yete canghak  grecek indz   
      Gayzagpal  at  aol.com 
        

Comments are closed.

You May Also Like