Ազգային բանակին համար դրամատուն ստեղծելու առաջարկ

Մկրտիչ Յ. Պուլտուքեան, Լիբանան, 30 Յունիս 2021
Լիբանանի կեդրոնական դրամատան փոխկառավարիչ՝  1985-1990

Այս ամփոփ ուսումնասիրութեան նպատակն է Հայաստանի ազգային բանակին  համար  յատուկ  դրամատուն  ստեղծելու առաջարկ մը:

ԾԱՆՕԹԱՑՈՒՄ

Պետութեան անվտանգութիւնը, ինչպէս նաեւ ժողովուրդին անվտանգութիւնը դարերէ ի վեր քաղաքակիրթ պետութիւններուն գլխաւոր աաջադրանքներէն մէկը դարձած է: Այս  մէկը անշուշտ կարեւոր մտահոգութիւն մըն է:

Այս հեղինակաւոր պարտականութեան ծանրութիւնը գլխաւորաբար կ’իյնայ տուեալ երկրի բանակին, ծովային եւ օդային պաշտպանութեան ուսերուն վրայ, ինչպէս նաեւ ներքին ապահովութեան եւ ոստիկանութեան զանազան բաժանմունքներուն վրայ:

Անվտանգութեան պահպանութիւնը խիստ, բծախնդիր քայլերով ուսումնասիրուող եւ  հետապնդուող պարտակութիւն մըն է: Անոր հիմնական նպատակն է չէզոքացնել երկրի մը ներքին եւ արտաքին թշնամիները, ներառեալ՝ տուեալ երկիրը ներխուժել փորձող   թշնամիները:

Դժբախտաբար, վերահսկողութեան այս եղանակը անվտանգութեան կամ զինուորական  մարզի ծառայողներու յաճախակի կորուստին պատճառ կը դառնայ:

Հարցը այն է, որ քաղաքական անձնաւորութիւններ շատ յաճախ, իրենց   միջամտութիւններով կը խանգարեն բանակը կազմաւորելու ծրագիրները, ինչպէս  նաեւ կը խանգարեն  նիւթական աղբիւրներ փնտռելու  միջոցները: Անոնք  չեն  անդրադառնար, որ իրենց քայլերով կը տկարացնեն երկրին զինուորական հաստատութիւնը եւ միւս կողմէ կ’ակնկալեն, որ միեւնոյն բանակը երկիրը պաշտպանէ    ներքին եւ արտաքին թշնամիներու դէմ:

Այս կացութիւնը անհաճոյ իրականութիւն մը ըլլալէ բացի, բաւական լուրջ  եւ համատարած մտահոգութիւն մը դարձած է աշխարհի գրեթէ բոլոր պետութիւններուն համար, ներառեալ՝ Հայաստանի:

Հայաստան նոյնպէս կը դիմագրաւէ սոյն դժուարութիւնները: Վերոյիշեալ իրավիճակին մէջ, կ’ակնկալուի, որ Հայաստանի նման ժողովրդավար պետութիւն մը, երկրին ներքին եւ արտաքին թշնամիներուն դէմ պաշտպանութիւնը զանազան պատճառներով ոչ՝ պատրաստունակ բանակի մը ապաւինի:

Հայկական բանակը անցնող տարիներուն քանիցս ապացուցեց Հայաստանի սահմանները, անվտանգութիւնը պաշտպանելու իր մարտունակութիւնը: Այսուհանդերձ,   աշխարհի քաղաքական եւ ապահովական իրավիճակը տարուէ տարի աւելի անորոշ դառնալու իրողութիւնը մեզի կը թելադրէ աւելի այժմէական քայլերով եւ ժամանակակից արհեստագիտութեամբ օժտել հայկական բանակը, զօրացնել Հայաստանի անվտանգութիւնը:

Հետեւաբար, բանակը, այս աշխարհին մէջ Հայաստանի պաշտպանութեան միակ ապաւէնը, անհրաժեշտ է շուտափոյթ կերպով գերարդիական եւ ժամանակակից արհեստագիտութեան լաւագոյն սպառազինութեամբ օժտել: Ռազմական սարքաւորումներ հայթայթել, ծրագիրներ մշակել, որոնք նշանակալից կերպով պիտի բարձրացնեն բանակին ղեկավարութեան եւ կարողականութեան ռազմունակութիւնը:

Խիստ անհրաժեշտ է, որ բանակին սպառազինութիւնը ծրագրաւորող  անձնաւորութիւններ, քաղաքական այրեր ըլլան կամ ոչ, քմայքով չկատարեն ռազմական արհեստագիտութեան գնումները, պատահական եղանակներով չկատարեն  սպառազինութեան ընտրութիւնը: Այս նպատակով ալ, Հայաստան, անհրաժեշտ սպառազինութիւնը ճշդելու համար պարտաւոր է բանիմաց հեղինակութիւններ,  ժամանակակից արհեստագիտութեան իրազեկ անձնաւորութիւններ յանձն առնեն զբաղիլ: Այստեղ նոյնքան եւ անհրաժեշտ է բանակի հրամանատարութեան  ընտրութիւնը՝  ճիշդ անձը, ճիշդ՝ տեղին սկզբունքով, որպէսզի կարենան ճիշդ որոշում կայացնել եւ իսկապէս անհրաժեշտ գնումներ կատարել եւ այդ ներդրումներուն համար աղբիւրները հայթայթել:

Հետեւաբար, ռազմական կառոյցը պարտի դառնալ այնքան հրապուրիչ, որպէսզի  ունենայ ժամանակակից արհեստագիտութեամբ օժտուած սպառազինութիւն եւ անոր համապատասխան հրամանատարութիւն:

Հայաստանի ազգային բանակը պարտի ունենալ սեփական հիւանդանոցը, սպառողական իրերու հանրախանութը, որոնց անդամները բանակի, ներքին ապահովութեան ուժերու ծառայողներ  են:

Բոլոր վերոյիշեալ մտահոգութիւններս ի մի բերելով, Հայաստանի բանակին համար  սեփական դրամատուն ստեղծելու առաջարկ մը կը ներկայացնեմ Հայաստանի իշխանութիւններուն:

ԱՌԱՋԱՐԿ

Այս յօդուածը լուծում կ’առաջարկէ վերը նշուած հարցերուն: Մեկնելով երկարամեայ փորձառութենէս, կ’առաջարկեմ յատուկ դրամատուն մը ստեղծել հայկական բանակին կարիքներուն համար: Բազմաթիւ երկիրներու մէջ արդէն իսկ գոյութիւն  ունին  նմանօրինակ դրամատուներ, բանակին կարողականութիւնը բարձրացնելու նպատակով: Հետեւաբար, նախընթաց լայն փորձառութիւն գոյութիւն ունի Հայաստանի ազգային բանակին համար, նման ծրագիր մը իրականացնելու ուղղութեամբ:

Դրամատունը սկզբունքով պիտի պատկանի Հայաստանի պետութեան, իբրեւ մասնագիտական հաստատութիւն, սակայն անհրաժեշտ է, որ գտնուի բանակին անմիջական վերահսկողութեան տակ: Ինչպէս յայտնեցի, բազմաթիւ երկիրներու մէջ արդէն իսկ գոյութիւն ունի եւ կը գործէ այս համակարգը: Նման դրամատուն մը  ստեղծելու պարագային, Հայաստան կրնայ աւելի դիւրաւ գործակցիլ միւենոյն նպատակով ստեղծուած այլ պետութիւններու դրամատուներուն հետ:

Որեւէ երկրի բանակ, այս պարագային մասնաւորաբար Հայաստանի բանակը, կը  ներկայանայ երկրի մը հզօրութեան ամենատեսանելի խորհրդանիշը: Անհրաժեշտ է  ինքնվստահ, բարձր բարոյականութեան, մարտունակութեան եւ կորովի մէջ պահպանել երկրի մը բանակը: Հայաստանի աշխարհաքաղաքական տարածութիւններու անվտանգութիւնը պահպանելու եւ բանակին հեղինակութիւնը բարձր պահելու նպատակով անհրաժեշտ է ձեռնարկել դրամատուն մը ստեղծելու ծրագիրին:

Ազգային բանակին համար դրամատունի մը ստեղծումը անմիջականօրէն պիտի ընծայէ  հետեւեալ առանձնաշնորհումները.

• Պիտի բարձրացնէ հանրութեան եւ երկրին մէջ գործող կառոյցներուն   ինքնավստահութիւնը:
• Պիտի ամրապնդէ Հայաստանի դրամատնային համակարգին նկատմամբ  վստահութիւնը:
• Պիտի զօրացնէ երկրին ներքին եւ արտաքին անվտանգութիւնը:
• Գործարար եւ ձեռներէց անձնաւորութիւններու հսկողութեան տակ, երկար   ճանապարհի վրայ պիտի խնայէ եւ կրճատէ երկրին ռազմագիտական  արհեստագիտութեան համար անտեղի, չսերտուած ծախսերը:

Բանակին համար ստեղծուած դրամատան ընդհանուր կառոյցը եւ անոր աշխատանքի բնոյթը պիտի ընդգրկէ հետեւեալ պայմանները.

• Հմուտ, ձեռներէց եւ դրամատնային համակարգին ծանօթ անձնաւորութեան  մը անհրաժեշտութիւնը:
• Հայաստանի կեդրոնական դրամատունը իր անմիջական կանաչ լոյսը  պարտի տալ  նման դրամատուն մը ստեղծելու ծրագիրին:
• Հայաստանի կեդրոնական դրամատունը անոր պարտի շնորհել անհրաժեշտ արտօնութիւնները եւ լիազօրութիւնները:
• Բանակի կեդրոններ գոյութիւն ունեցող շրջաններու  մէջ հիմնել մասնաճիւղ դրամատուներ:
• Խնդրոյ առարկայ դրամատունը առաջին օրէն, իբրեւ կորիզ, պարտի ունենալ իր  տնօրէնութիւնը, աշխատակազմը: Այս քայլը մեծապէս պիտի նպաստէ, հեզասահ կերպով շարունակելու աշխատանքը: Յաւելեալ պաշտօնեաներու անհրաժեշտութեան պարագային, զանոնք կարելի է ընտրել սեփական մարզէն: Ժամանակի ընթացքին բանակի միաւորներ կրնան փոխարինել սեփական մարզի  պաշտօնեաները:
• Դրամատունին աշխատանքը կարելի է սկսիլ նախնական կէս միլիառ տոլար   դրամագլուխով, սկիզբը վճարելի՝ 100 միլիոն տոլար:
• Նախնական դրամագլուխը կարելի է ձեռք բերել բարեկամ պետութիւններէ կամ  միջազգային կառոյցներէ, ինչպէս՝  Միջազգային դրամատունը, Եւրոպական դրամատունը եւ կամ գերմանական բարգաւաճման հաստատութիւններէն։
• Նախնական ժամանակաշրջանին, իբրեւ օժանդակութիւն արգելք չհանդիսանալ  սեփական մարզէն սահմանափակ քանակութեամբ օժանդակութիւններուն:
• Դրամատունը անմիջական օժանդակութիւն պիտի հայթայթէ բանակին   ծառայողներուն, բարելաւելով բանակին կեցութեան պայմանները

-ստեղծելով խնայողական հաշիւներ

– ATM դրամաքարտ տրամադրելով

– պարտամուրհակներ տրամադրել

– ինքնաշարժ ունենալու վարկ տրամադրելով

– ապահովագրութիւն շնորհելով

– բնակարանային վարկեր տրամադրելով

Բանակի կառոյցին մէջ «սեփական» դրամատան մը ստեղծումը պիտի խնայէ բանակի անդամներուն ծառայութիւններէն դուրս տրամադրած ժամանակը եւ զօրացնէ  բանակայիններուն անվտանգութիւնը: Առաւել եւս, նուազեցնելով բանակի  ծառայողներուն կողմնակի կամ առօրեայ մտահոգութիւնները, աւելի մարտունակ պիտի  դառնան  բանակի ծառայողները:

Այս ընելու համար, հաւանաբար բանակի դրամատուներուն ծառայութիւնները աւելի մատչելի եւ հասանելի պարտին դառնալ: Օրինակի համար, ապառիկ գումարներ, վարկեր տրամադրել աւելի նուազ համեմատութիւններով ապառիկ գումար կամ վարկ տրամադրել բոլոր զինծառայողներուն: Այսպիսի նախաձեռնութիւններ անկասկած  ոչ միայն պիտի բարձրացնեն բանակայիններուն բարոյականը եւ կորովը, այլեւ բանակին պիտի ապահովէ յաւելեալ մուտքեր: Այսօրուան դրութեամբ բանակին յատկացումները կը սահմանափակուին սեփական մարզի յատկացումներէն:

Բանակը ըլլալով կամաւորական հիմունքի վրայ ստեղծուած կառոյց, նիւթական  երաշխիքներու կամ յատկացումներու յաւելումը աւելի հանգստաւէտ կեանք մը պիտի  երաշխաւորէ անոր ծաայողներուն, յատկապէս ամուսնացած ծառայողներուն: Այս մէկը պիտի նուազեցնէ պարտազանցութիւններու դէպքերը եւ աւելի բարձրացնէ անոր  կենսունակութիւնը, պատրաստակամութիւնը, մարտունակութիւնը:

Վերջապէս, երբ քաղաքական մթնոլորտը կ’արտօնէ զարգացած երկիրներու օտար  բանակներուն օժանդակել Հայաստանի բանակին, մենք կրնանք բանակին տրամադրուած վարկերով զօրացնել երկրին անվտանգութեան մնացեալ կառոյցները:  Այսպիսի ծրագիր մը կրնայ շահագրգել հայկական Սփիւռքը:

Եզրակացութեան համար, բանակին համար դրամատան մը ստեղծումը ունի անմիջական եւ հեռանկարային բազմաթիւ օգտատաշտ առաւելութիւններ:

Պիտի յանձնարարեմ ամենակարճ ժամանակամիջոցին յաւելեալ քննարկումներով   լուսարձակի տակ առնել այս կարեւոր առաջարկը: