KeghartՎիկտոր Ալեքսանդրով, Սանկտ Պետերբուրգ, 16 Մարտ 2016
Ռուսաստանի Դաշնության ներքին գործերի նախարարության սպա
Թուրքիայի հետ կնքված բարեկամության ու եղբայրության մասին Մոսկովյան
պայմանագիրը ամենաամոթալի փաստաթղթերից մեկն է ռուսական դիվանագիտության պատմության մեջ:
պայմանագիրը ամենաամոթալի փաստաթղթերից մեկն է ռուսական դիվանագիտության պատմության մեջ:1921 թ. մարտի 16-ին Թուրքիայի հետ ստորագրվել է բարեկամության ու եղբայրության մասին Մոսկովյան պայմանագիրը: Սա մեր դիվանագիտության պատմության մեջ առավել խայտառակ փաստաթղթերից մեկն է. այդ օրը պետք է դիտարկել որպես սեւ տարեթիվ, քանի որ դա, ըստ էության, ազգային ամոթի, նենգ, ուխտադրուժ դավաճանության օր է:
Վիկտոր Ալեքսանդրով, Սանկտ Պետերբուրգ, 16 Մարտ 2016
Ռուսաստանի Դաշնության ներքին գործերի նախարարության սպա
Թուրքիայի հետ կնքված բարեկամության ու եղբայրության մասին Մոսկովյան
1921 թ. մարտի 16-ին Թուրքիայի հետ ստորագրվել է բարեկամության ու եղբայրության մասին Մոսկովյան պայմանագիրը: Սա մեր դիվանագիտության պատմության մեջ առավել խայտառակ փաստաթղթերից մեկն է. այդ օրը պետք է դիտարկել որպես սեւ տարեթիվ, քանի որ դա, ըստ էության, ազգային ամոթի, նենգ, ուխտադրուժ դավաճանության օր է:
Ես չեմ հիշում պատմական որևէ նախադեպ, երբ պատերազմում փաստացի հաղթանակած երկիրը պարտված կողմին է վերադարձնում ոչ միայն օկուպացիայից ազատագրված տարածքները, այլ նաեւ ավելացնում է դրանց սեփական տարածքը կամ, ավելի ճիշտ, հայկական հողերը: Կատարվածի հիմնական նողկանքն այն է, որ թուրքերի եւ կոմունիստների միջեւ կայացած հանցավոր գործարքի արդյունքում տուժել են առաջին հերթին մեր դաշնակից հայերը: Հայ ժողովուրդը փաստորեն հայտնվել է կոմունիստական մուրճի եւ թուրքական սալի միջեւ: Արեւմտյան Հայաստանի հսկայական տարածքները, հայկական ճարտարապետության, քրիստոնեական քաղաքակրթության տասնյակ հազարավոր հուշարձանները, երբեմնի ծաղկուն Կարսը, բիբլիական Արարատը հենց այնպես, առանց մի կրակոցի հանձնվել են թուրքական կողմին:
1925 թ. Թուրքիայում Խորհրդային Ռուսաստանի դեսպան Վինոգրադովը պաշտոնական նոտա է հղել Ստամբուլին, պահանջելով չեղյալ հայտարարել 1921 թ. ռուս-թուրքական պայմանագիրը և սպառնալով, թե Ռուսաստանը պատրաստ է իրականացնել դա միակողմանիորեն: Միեւնույն ժամանակ, ըստ թուրքական աղբյուրի, դեսպան Վինոգրադովը արտաքին գործերի նախարարությունում ասաց հետևյալը. «Մենք չենք կարող սպասել 25 տարի եւ ստորագրել ենք պայմանագիրը, որովհետեւ այն ժամանակ տկար էինք»: Իսկ հիմա «մենք ուժեղ ենք եւ պահանջում ենք վերականգնել Հայաստանի սահմանները»:
Փարիսեցիություն, կեղծիք, տխմար, սակավամիտ պահվածք, զոռբայություն… Այլ բառեր չես էլ գտնում գգացմունքներդ արտահայտելու համար: Նա պահանջել է «վերականգնել Հայաստանի սահմանները»: Ներեցեք, սիրելի ընթերցողներ, կտրուկ տոնի համար, բայց մեկը լիներ հարցներ նրանց. իսկ ո՞ր սատանան ձեզ դրդեց թուրքերին զիջել ձեզ չպատկանող տարածքները: Որոշ ժամանակ էլ անց «դիվանագետ» կոչվող այս վիժվածքները շարունակեցին առեւտուրը Հայաստանի հաշվին և թուրքին հանձնեցին նաև Արցախն ու Նախիջեւանը:
1921 թվականի Մոսկովյան պայմանագիրը դավաճանություն է, դիվանագիտական խաղերով քողարկված իսկական ուխտադրժություն ոչ միայն Հայաստանի, այլեւ ռուսական շահերի տեսանկյունից: Դավաճանված է մեր զինվորների թափված արյունը, բոլոր նրանց, ովքեր թաղված են Գյումրիի Պատվո Բլրում: Դավաճանված է ռուս գեներալ Յուդենիչի ռազմիկների հիշատակը, ովքեր վերականգնել են պատմական արդարությունը` ազատագրելով հայկական հողերն ու հասնելով Բոսֆոր և Կոնստանդնուպոլիս: Պղծված է և Էրզրումի ու Սարիղամիշի համար մարտնչած հայ և ռուս զոհված հերոսների սուրբ հիշատակը:
Դավաճանված են նաև իմ նախնիները. նախևառաջ նախապապերիցս մեկը` կազակ Ֆիլիպ Ստեպանովիչ Կոստիրոն, ով ազատել է Կարսը, կռվել է Սարիղամիշում, իսկ հետո Մերձավոր Վոլգայի մոտ, Պենզա քաղաքում, իր ձեռքերով կառուցել է երկհարկանի առանձնատուն (ներկայիս Կալինինի փողոցում), որտեղ ապրել է և իր հայազգի մարտական ընկերոջ` Հովհաննեսի ընտանիքը: Այդ ստոր արարածները հետագայում բռնադատել են եւ Հովհաննեսին, եւ իմ նախապապին: Երկրորդ նախապապս` բանակային քահանա Ալեքսանդր Կոնդրատյեվիչ Կվասովը, եղել է ռազմական տարբեր թատերաբեմերում, այդ թվում` Կովկասյան ճակատում, խոստովանեցնում էր զինվորներին, ոգևորում նրանց, մխիթարում վիրավորներին: Նա հրաժարվել է հանել խաչը եւ կախաղան է բարձրացվել հենց եկեղեցու զանգակատան մեջ` Չյոռնի Զատոն գյուղում: Այդ ամենի համար ես երբեք չեմ ների կոմունիստներին:
Նրանք, ովքեր ստորագրել են այդ պայմանագիրը, պարզապես թքած ունեին թե Ռուսաստանի, թե Հայաստանի վրա: Իմ երկրում իշխանության էին եկել չարչիական հոգեկերտվածք ունեցող թափթփուկները, սադիստական հակումներով աչքի ընկած թմրամոլներն ու պասիվ պեդերաստները, որոնց համար որևէ սրբություն գոյություն չուներ: Այդ կեղտոտ խաժամուժը վերածել էր հսկայական երկիրը մթերային խանութի, որտեղ ամեն ինչ վաճառքի էր հանված:
Այժմ մեր քաղաքական գործիչները կրկին սկսեցին խոսել ռուս-թուրքական պայմանագրի չեղարկման անհրաժեշտության մասին: Չեմ հավատում, անկեղծորեն ուզում եմ, բայց կտրականապես հրաժարվում եմ հավատալ նրանց, ոչ ոք ինքնակամ չի հրաժարվի տարածքներից, միջազգային հանրությունն էլ հազիվ թե մասնակցի Թուրքիայի մասնատմանը: Հետեւաբար, դրանք սոսկ պոպուլիստական հայտարարություններ են:
Եզրափակելով խոսքս, ուզում եմ ներողություն խնդրել հայ ժողովրդից իմ երկրի տգեղ ու ամոթալի դիվանագիտական արարքի համար: Ներեցեք մեզ, հայեր, մեզ դավաճանել են ձեզ հետ միասին: Հրեաները գրեթե երկու հազարամյակ մխիթարում էին միմյանց հետևյալ խոսքերով. «Մենք դեռ կտեսնենք մեր Պաղեստինը»: Ուրեմն և մենք բոլորս պետք է ցանկանանք ու հավատանք, որ Արարատ լեռն ու հայկական տարածքներն անպայման վերադառնալու են իրենց իսկական տիրոջը և պատմական արդարությունը վերականգնվելու է: Իսկ մենք պարզապես պետք է ամեն կերպ, հնարավոր բոլոր միջոցներով մոտեցնենք այդ օրը:
Keghart
Keghart
Keghart
3 comments
Ողջույն արդարադատ խոսքի հեղինակին
Արդարության խոսքի համար պարտադիր չէ ասել՝ շնորհակալություն, բայց պարտադիր է ասել. «Եղբայր, արդարադատ խոսքիդ համար, արդարադատության վերահաստատման համար պայքարում մենք միասին ենք եւ հաղթանակը մերն է լինելու»:
Կարսի Պայմանագիրը
Հարգելի պարոն Վիկտոր Ալեքսանդրով,
Հարգանքս ձեզի հանդեպ ավելի շատ պիտի լիներ եթէ ձեր հոդվածին մէջ հիշած ըլլայիք Կարսի պայմանագրի ստորագրման ճշգրիտ թվականը, ստորագրող 5 երկրներու անունները և ներկայացուցիչներու անունները, թյուրիմացություններու առիթ չտալու համար, ուրախ կ'ըլլայի ձեր հոդվածին մէջ նաև կարդալու թէ, պաշտոնական պայմանագրի ստորագրությունը տեղի ունեցավ հոկտեմբերի 13-ին, ժամը 13:30-ին, ստորագրող 5 պետություններն էին, Հայաստանը, Ազրբեջանը, Վրաստանը, Թուրքյան և Ռուսաստանը:
Թուրքիայի ներկայացուցիչն էր, Ք.Կարաբեքիր:
Հայաստանի ներկայացուցիչն էր, Ա. Մռավյանը:
Ազրբեջանի ներկայացուցիչն էր, Բ. Շահթախտինսկի:
Վրաստանի ներկայացուցիչն էր, Շ. Էլիավան:
Ռուսաստանի ներկայացուցիչն էր, Գանեցկի:
Խորհին հարգանքներով,
Նիքօլա Րօմաշուք Հայրապետեան
“Սա Ռուսաստանի … ”
Touching apology, almost first of its kind! Just like the author laments that he doesn't believe the promises of the Russian officials, I am skeptical too. But it would be a dream come true if the Armenian government makes a move and calls the Russians' bluff. But why should our "rulers" be interested in that when they already have the cows that they milk for free.
Comments are closed.